Asielminister Marjolein Faber (PVV) laat er geen twijfel over bestaan: het mes gaat in het activiteitenbudget voor asielzoekers. Aanleiding is het geannuleerde Efteling-uitje voor jonge bewoners van asielzoekerscentra. Volgens Faber is het simpel: “Overal waar ik kan bezuinigen zal ik dat zeker doen.” De boodschap is helder, de toon onverbiddelijk.
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) beheert dit soort uitgaven. Hoewel het COA een zelfstandig bestuursorgaan is, valt het wel onder het ministerie van Asiel en Migratie. Faber vindt het niet meer dan logisch dat zij hier invloed op uitoefent: “Wie betaalt, bepaalt.” Het kabinet betaalt immers de rekening. En volgens Faber stroomt er “gruwelijk veel geld naar die hele asielopvang”.
Het uitje naar de Efteling voor jonge asielzoekers werd onlangs afgeblazen na politieke ophef. Onder andere FVD en PVV spraken er schande van. De timing was voor Faber perfect om het mes te zetten in de bredere activiteitenbudgetten van het COA. Kindervermaak? Geen prioriteit meer.
COA zelfstandig, maar toch onder vuur
Het COA beslist normaal gesproken zelf over de uitvoering van beleid en bijbehorende uitgaven. Toch bemoeit Faber zich nu actief met de invulling van het activiteitenbeleid. Haar argument is zakelijk en scherp: als het ministerie betaalt, dan mag het ook sturen. Daarmee legt ze directe druk op een orgaan dat eigenlijk los staat van de dagelijkse Haagse politieke grillen.
De PVV-bewindsvrouw noemt de kosten voor opvang “bizar hoog” en vindt dat er meer op de centen gelet moet worden. “Activiteiten zijn geen kerntaak. Opvang is noodzakelijk, maar attractieparken horen daar niet bij.” Ze wil dat het COA meer doet met minder middelen. Geen franje, geen verwennerij.
Volgens ingewijden wordt er jaarlijks tientallen miljoenen euro’s uitgegeven aan extra’s zoals sport, cultuur en recreatie voor asielzoekers. Het doel: integratie, rust en structuur. Maar Faber denkt daar anders over. Ze ziet het vooral als overbodige luxe in tijden van woningnood, zorgtekorten en een overbelast opvangsysteem.
Politiek spektakel of beleidsverandering?
De uitspraken van Faber passen perfect binnen de hardere migratielijn die de PVV graag ziet. De partij vindt al jaren dat Nederland te veel uitgeeft aan asielzoekers. Nu de partij bestuurlijke invloed heeft, worden woorden omgezet in daden. Minder geld voor activiteiten is een eerste zichtbare stap.
Critici noemen het populisme en symboolpolitiek. Ze wijzen op het belang van activiteiten voor de mentale gezondheid van jonge asielzoekers. “Dit zijn kinderen die vaak trauma’s hebben”, zegt een medewerker van een opvanglocatie. “Een dagje Efteling is geen luxe, het is een manier om even kind te zijn.” Maar die nuance is volgens Faber niet het punt. Haar prioriteit ligt bij wat zij noemt “een realistische besteding van belastinggeld”.
Op social media krijgt Faber zowel bijval als felle tegenwind. Onder PVV-stemmers is er vooral steun: “Eindelijk iemand die zegt wat het volk denkt.” Maar tegenstanders vinden haar optreden kil en onmenselijk. Ze vragen zich af wat het Nederland werkelijk bespaart als er een paar duizend euro op een Efteling-uitje wordt bezuinigd.
De vraag is ook of Faber de ruimte heeft om dit beleid juridisch af te dwingen. Het COA is formeel zelfstandig en hoeft zich niet direct te voegen naar politieke wensen. Toch is de politieke druk die Faber uitoefent reëel. In Den Haag is de toon gezet: dit kabinet wil snijden in de opvang, en dit is nog maar het begin.
Wat volgt? Mogelijk meer ingrepen in dagbesteding, begeleiding en integratieprojecten. Want als het aan Faber ligt, worden alle uitgaven tegen het licht gehouden. “De opvang moet sober en doelmatig zijn,” herhaalde ze vrijdag.
Met deze harde lijn zet ze niet alleen haar eigen stempel op het migratiebeleid, maar dwingt ze ook andere partijen tot positie kiezen. Wie zwijgt, stemt in – zo lijkt de boodschap. Het COA zal zich binnenkort moeten verantwoorden voor haar bestedingen, ook al is ze formeel onafhankelijk. Want Faber laat zien: wie aan de knoppen zit, bepaalt het volume.
