Ajax begon de uitwedstrijd bij FC Twente met een flinke tik. Al na vier minuten lag de bal in het net: Kristian Hlynsson kopte van dichtbij binnen na een verlengde hoekschop van Ruud Nijstad, 1-0. Opnieuw kwam de Amsterdammers een tegentreffer uit een standaardsituatie duur te staan, tot verbijstering van veel kijkers en analisten. De herhaling van zetten – op dode spelmomenten afgetroefd worden – drukt als een deken op het vertrouwen en werpt vragen op over organisatie, taken en training.
Kwetsbaar Bij Standaardsituaties
De terugkerende achilleshiel van Ajax tekent zich dit seizoen scherp af: corners, vrije trappen en strafschoppen leveren relatief vaak gevaar en goals tegen op. Vorige week nog ging het mis tegen AZ in de Eredivisie (0-2). De Alkmaarders sloegen in Amsterdam toe uit een hoekschop en vanaf de penaltystip. Het patroon zet zich door en maakt elke corner tegen Ajax tot een zenuwslopend moment, voor spelers én fans.
Het opvallende is dat niet zozeer het eerste duel wordt verloren, maar juist wat er daarna gebeurt. De afvallende bal, de tweede paal, het verleggen van het duel: het zijn precies de momenten waarop de organisatie kraakt. Tegen FC Twente werd de eerste kopbal verlengd, waarna in de doelmond te veel vrijheid ontstond. Hlynsson profiteerde alert, Ajax keek opnieuw in de openingsfase tegen een achterstand aan.
Wat Gaat Er Fout?
Bij spelhervattingen draait het om drie dingen: duidelijke afspraken (wie pakt wie), scherpte in de zone (ruimtes bewaken) en duelkracht (ballen winnen). Trainers kiezen grofweg tussen mandekking, zonedekking of een hybride model. Ajax lijkt in de eigen zestien veelal voor een zonestructuur te gaan met enkele aangewezen mandekkers, maar de uitvoering levert problemen op. Zodra een tegenstander een verlengde bal of loopactie achter de rug van de eerste linie vindt, ontbreekt de nodige rugdekking en is de reactie te laat.
Hoofdredacteur Pieter Zwart (Voetbal International) verwoordde die zorg treffend. “Het valt elke corner tegen Ajax op: die paar spelers in de zone lijken geen idee te hebben waar ze mee bezig zijn,” schreef hij op X. Bij de 1-0 in Enschede keek Zwart specifiek naar de rollen van Ko Ikatura, Wout Weghorst, Josip Sutalo en James McConnell. Over Sutalo was hij scherp: “Josip Sutalo blijft als een pilaar stokstijf staan en verdedigt de veel kleinere Kristian Hlynsson niet.” Het is die fractie van aarzeling – een halve meter, een halve seconde – die in de zestien het verschil maakt tussen opluchting en achterstand.
Organisatie Onder Het Vergrootglas
De organisatorische kant van spelhervattingen staat inmiddels openlijk ter discussie. Journalist Johan Inan (Algemeen Dagblad) wees op de rolverdeling binnen de technische staf sinds de interlandbreak. Volgens hem is de organisatie van spelhervattingen sindsdien volledig in handen van keeperstrainers Harmen Kuperus en Erik Heijblok. Het rijtje incidenten dat erop volgde, spreekt tot de verbeelding: AZ kwam op 0-1 uit een corner, Chelsea brak de ban met een indirecte vrije trap en FC Twente legde al na drie minuten de achilleshiel bloot.
Dat de keeperstrainers vaker een prominente rol hebben bij dode spelmomenten is niet ongebruikelijk; vanuit hun expertise in positionering, sprongmomenten en keeperslijnen kunnen ze waardevolle input leveren. Maar de optelsom van tegengoals na standaardsituaties maakt duidelijk dat de huidige aanpak onvoldoende rendeert. Het gaat om details: looplijnen aan de rand van de zestien, de bezetting van de tweede paal, het afschermen van de doelman en het doorstappen op een verlengde bal. Eén schakel die verslapt, en het hele plan valt om.
De Tactische Keuze: Zone, Man Of Hybride?
Een structurele oplossing begint bij het kiezen én consequent invullen van een duidelijk model. Volledige mandekking reduceert vrije kopkansen, maar vraagt om duelkracht en slimme obstructie; pure zonedekking geeft controle over ruimtes, maar vergt agressief uitverdedigen op het juiste moment. Veel topteams kiezen hybride: sterke koppers op de gevaarlijkste tegenstanders, de rest in de zone met strikte trigger-momenten (bijvoorbeeld op elke verlengde bal een stap vooruit, of juist achteruit richting tweede paal).
Voor Ajax ligt hier werk op het trainingsveld. Drills met herhaalde scenario’s – kort genomen corners, verlengde eerste paal, screen-bewegingen op de keeper, teruggetrokken ballen naar de rand zestien – kunnen automatismen inslijpen. Ook heldere verantwoordelijkheden helpen: wie is de ‘commander’ die roept bij een verlenging? Wie bewaakt de tweede paal? Wie zet de blokken tegen de beste koppers van de tegenstander? Zonder die microtaakjes blijven standaardsituaties een loterij.
Mentale Factor En Timing
Naast organisatie speelt de mentale component een rol. Een vroege tegengoal uit een corner vreet aan vertrouwen en maakt de volgende defensieve standaardsituatie beladen. Het gevaar is dat spelers dan reactief worden in plaats van proactief. De beste verdedigers ‘lezen’ de situatie: lichaamstaal, looprichting, timing van de aanloop, varianten die de tegenstander in videovoorbereiding heeft laten zien. Het verschil zit vaak in anticiperen in plaats van reageren.
Timing is daarbij alles. Eén stap te laat of te vroeg, en de dekking is weg. Dat zag je tegen FC Twente bij de verlengde bal: de achterste zone kantelde niet mee, waardoor er ruimte ontstond in de rug van de verdediging. Dan maakt het niet eens uit wie de afmaker is; de kanskwaliteit is simpelweg te hoog.
Druk Op Staf En Spelers Neemt Toe
De opeenstapeling van tegengoals via dode spelmomenten vergroot de druk op staf en selectie. Voor de buitenwereld is het eenvoudig: “train meer op corners”. In de praktijk gaat het om gerichte aanpassingen en discipline in de uitvoering. Mogelijke maatregelen: tijdelijk overschakelen op meer mandekking, een extra speler op de tweede paal, de beste kopper vrij laten als ‘sweeper’ om verlengingen weg te werken, of een specialistische set-pieces-coach betrekken met data-ondersteuning voor tegenstander-specifieke plannen.
Communicatie is eveneens cruciaal. Een duidelijke hiërarchie – bijvoorbeeld de aanvoerder of keeper die de laatste instructie geeft – helpt in hectische wedstrijdmomenten. Daarbij geldt: eenvoud boven complexiteit. Hoe minder uitzonderingen, hoe kleiner de foutmarge.
Vooruitblik: Snel Herstellen Nodig
De nederlaagscène in Enschede was in feite binnen enkele minuten geschreven. Voor Ajax is het zaak dit patroon razendsnel te doorbreken. De komende weken wachten tegenstanders die de kwetsbaarheid in standaardsituaties ongetwijfeld zullen testen. Elk team met sterke koppers en gevarieerde cornertrappen zal het mes erop zetten. Dat vereist niet alleen extra trainingsuren, maar vooral een onwrikbare discipline in het uitvoeren van de gekozen set-up.
De kern is helder: Ajax moet de basistaken bij hoekschoppen en vrije trappen eenvoudiger, duidelijker en agressiever invullen. De kritiek van analisten zoals Pieter Zwart en de vragen die Johan Inan opwerpt over de interne rolverdeling onderstrepen de urgentie. Pas wanneer de zone compact blijft, de duels consequent worden gewonnen en de tweede bal structureel voor Ajax is, kan deze achilleshiel helen.
Samengevat: de vroege 1-0 van FC Twente legde nogmaals bloot wat al langer speelt. Zonder directe verbetering in organisatie en uitvoering bij spelhervattingen blijft Ajax onnodig punten laten liggen. De oplossing ligt niet in één wondermiddel, maar in consequente keuzes, glasheldere afspraken en eindeloze herhaling op het trainingsveld. Alleen dan draaien dode spelmomenten weer van angstgegner naar kansversneller.
