De discussie over de buitenspellijn laaide zondag stevig op na FC Twente – Ajax. Het doelpunt van Mika Godts, goedgekeurd door scheidsrechter Serdar Gözübüyük en niet teruggedraaid door VAR Pol van Boekel, zorgde voor debat toen in de live-uitzending een buitenspellijn werd getoond die volgens sommigen niet klopte. Voormalig scheidsrechter Mario van der Ende zette er publiekelijk vraagtekens bij en wees op een ogenschijnlijke fout in de lijnvoering. Daarmee werd opnieuw duidelijk hoe groot het verschil kan zijn tussen tv-beelden voor het publiek en de officiële VAR-techniek langs de zijlijn.
Het moment in Enschede
Ajax liep in Enschede uit naar 1-3 dankzij een treffer van Mika Godts, op aangeven van Raúl Moro. Gözübüyük keurde de treffer op het veld goed. Vervolgens controleerde de VAR de situatie zoals gebruikelijk op mogelijk buitenspel. In Zeist zag Van Boekel geen overtuigend bewijs om de beslissing van de scheidsrechter te corrigeren, waardoor het doelpunt bleef staan.
Niet veel later liet ESPN in de live-uitzending een kader zien met een buitenspellijn die, op basis van dat beeld, de onside-positie moest onderbouwen. Juist die lijn bleek het startpunt van de commotie: op sociale media ontstond twijfel of de lijn wel zuiver was getrokken en of deze wel evenwijdig liep aan de relevante veldmarkeringen.
Van der Ende zet vraagtekens
Mario van der Ende, oud-internationaal scheidsrechter, reageerde kritisch op X. “Als dit het gebruikte beeld is, lijken wat extra lessen meetkunde geen kwaad te kunnen,” schreef hij. Zijn opmerking raakte een snaar: meerdere kijkers hadden al gezien dat de getoonde lijn niet parallel leek te lopen met de zestienmeterlijn. Dat voedde de indruk dat het tv-beeld niet één-op-één overeenkwam met de werkelijkheid op het veld.
Belangrijk detail daarbij: de vijfmeterlijn en de zestienmeterlijn zijn in werkelijkheid wel degelijk parallel. Door het cameraperspectief — een camera schuin boven het veld — lijken lijnen die in het echt evenwijdig zijn, op een plat scherm soms te verspringen. Dat visuele effect was zichtbaar en leidde tot interpretatieverschillen.
Waarom tv-lijnen en VAR-lijnen verschillen
Het hart van de verwarring ligt in het onderscheid tussen de grafische weergave voor televisiekijkers en de officiële VAR-analyse. Tv-zenders plakken doorgaans een 2D-lijn over het camerabeeld. Die lijn is bedoeld om kijkers snel een indruk te geven, maar houdt niet automatisch volledig rekening met de camerahoek en de diepte van het veld. Daardoor ontstaat de kans dat een tv-lijn lijkt af te wijken van de veldgeometrie.
De VAR werkt daarentegen met een 3D-gecalibreerd model van het veld. Meerdere camera’s worden vooraf op het stadion gekalibreerd, zodat de software hoeken, afstanden en verdwijnpunten natuurgetrouw kan reconstrueren. De lijnen die de VAR trekt, volgen die 3D-calibratie en worden langs de uiterste speelbare lichaamsdelen van aanvaller en verdediger geplaatst. In dat proces wordt ook een nauwkeurig frame gekozen waarop de bal het voet van de passer verlaat. Het doel: een zo objectief mogelijke beoordeling die immuun is voor perspectivische vertekening.
Verschil in uitkomst tussen het snelle tv-beeld en de officiële VAR-lijn is daardoor niet ongebruikelijk. Waar het tv-publiek een benadering ziet, krijgt de VAR de technisch meest betrouwbare weergave. In de praktijk betekent dit: de tv-lijn is voor de duiding, de VAR-lijn is voor de beslissing.
Reacties en sentimenten online
Op sociale media liep het snel vol met meningen en theorieën. Zo vroeg gebruiker Kramer zich af wat er mis was met het beeldmateriaal, terwijl B. Algehakt benadrukte dat verdwijnpunten en perspectief hier de verklaring zijn en waarschuwde voor het aanwakkeren van onrust. Vriendje Stokvis legde de vinger bij de veelgehoorde stelling dat twijfelgevallen in het voordeel van Ajax zouden uitpakken, waarop Sparta010 riposteerde dat een simpele perspectiefles de kou uit de lucht zou halen.
Een uitgebreide duiding kwam van gebruiker AKers21. Die legde uit dat de tv-lijn 2D over een schuin camerabeeld wordt geplakt, terwijl de VAR 3D-lijnen gebruikt die wel evenwijdig lopen zoals in het echt. Conclusie van die analyse: vertrouw voor de waarheid op de VAR-lijn; de tv-lijn is vooral visuele ondersteuning. Aan de andere kant van het spectrum uitte familieharbers03 wantrouwen en suggereerde dat beelden soms in het voordeel van bepaalde clubs zouden worden ‘geoptimaliseerd’ – een claim waarvoor geen bewijs werd gegeven, maar die wel illustreert hoe emotioneel de discussie over VAR-beelden kan worden.
Hoe werkt de buitenspelcontrole in Nederland?
In de Eredivisie gebruikt de arbitrage een systeem waarbij camera’s en software vooraf worden gekalibreerd op het veld. Bij een twijfelgeval kiest de VAR eerst het exacte frame waarop de bal wordt gespeeld. Vervolgens wordt, met behulp van het 3D-model van het veld, de uiterste positie van de relevante lichaamsdelen van aanvaller en verdediger bepaald. Armen tellen niet mee; schouders, heupen, knieën en voeten wel, omdat die gebruikt mogen worden om te scoren. Op basis van die punten worden evenwijdige lijnen geprojecteerd om vast te stellen of er sprake is van buitenspel.
Dat proces kan tijd kosten. Zeker als het om uiterst marginale situaties gaat, moet de VAR nauwkeurig inzoomen, het juiste frame bepalen en de lijnen goed positioneren. Het verklaart waarom sommige checks relatief lang duren. Een tv-regie toont in tussentijd vaak een indicatieve lijn of freeze-frame, maar dat is niet per se dezelfde visual die de VAR gebruikt om de definitieve beslissing te nemen.
Waarom discussies blijven bestaan
Zelfs met 3D-techniek blijven er twee bronnen van frictie. Ten eerste het cameraperspectief op tv: kijkers zien geen 3D-model maar een 2D-beeld, waardoor evenwijdige lijnen scheef kunnen lijken. Ten tweede de keuze van het afspeelmoment: bij snelle passes kan één frame verschil een paar centimeters betekenen. Hoewel de VAR dat zo zorgvuldig mogelijk vastlegt, blijft de marge bij millimeterwerk een onderwerp voor debat.
Transparantie kan helpen. In competities waar af en toe de officiële 3D-visual van de VAR achteraf wordt gedeeld, neemt de twijfel bij het publiek meestal af. In Nederland gebeurt dat beperkt en vaak alleen bij grotere incidenten of bij uitleg vanuit de arbitrage. Zolang dat verschil tussen wat de VAR ziet en wat de kijker thuis te zien krijgt blijft bestaan, zal ook de discussie over correctheid en consistentie blijven terugkeren.
Gevolgen voor de beeldvorming rond Ajax en de arbitrage
Omdat het nu in het voordeel van Ajax leek uit te pakken, werd het debat meteen gekleurd door clubbelang en sentiment. Zulke polarisatie is niet nieuw: topclubs lopen vaker in de schijnwerpers, waardoor beslissingen – terecht of onterecht – extra onder het vergrootglas liggen. Voor de arbitrage is dit nog eens een signaal hoe belangrijk duidelijke uitleg en consistente visuals zijn om het vertrouwen van fans te behouden.
In dit specifieke geval blijft de kern overeind: de treffer van Godts is volgens de arbitrage en de VAR terecht blijven staan, en er zijn geen harde aanwijzingen dat de officiële beoordeling onjuist was. De visuele discrepantie die in de uitzending te zien was, lijkt te verklaren door het verschil tussen een 2D-tv-lijn en de 3D-officiële calibratie.
Conclusie
De rel rond de buitenspellijn bij FC Twente – Ajax onderstreept de kloof tussen snel, indicatief tv-beeld en de nauwkeurige VAR-analyse. Van der Ende’s kritiek gaf woorden aan wat veel kijkers dachten: de getoonde lijn oogde niet zuiver. Tegelijkertijd wijst de technische uitleg erop dat de VAR met 3D-gecalibreerde lijnen werkt en de beslissing op basis van natuurgetrouwe data nam. De les: wat je ziet op tv is niet altijd wat de VAR ziet. Meer transparantie over de officiële visuals kan helpen om de kloof te dichten. Voor nu blijft de 1-3 van Godts staan – en het debat over perspectief, technologie en vertrouwen evenzeer.
