Ze dachten dat de klus geklaard was. D66, VVD en GroenLinks leken hun zin te krijgen toen Martin Bosma als Kamervoorzitter plaatsmaakte voor de VVD’er Thom van Campen. Maar het liep anders. De PVV kwam met een verrassende tegenzet: Geert Wilders wordt zelf ondervoorzitter. Daarmee pakt de leider van de grootste oppositiepartij een plek aan de knoppen van de vergaderorde.
Een onverwachte wending in de kamer
Het is geen alledaagse keuze. Meestal schuiven partijen voor het Presidium een rustig, minder opvallend Kamerlid naar voren. Deze keer zet de PVV juist haar voorman in. Wilders zal als ondervoorzitter regelmatig de voorzittershamer hanteren wanneer de vaste voorzitter afwezig is. Daarmee zit hij niet alleen in het debat, maar ook op de stoel waar de regels worden bewaakt en de spreektijden worden gemanaged.
Waarom dit bijzonder is
Dat een fractievoorzitter, laat staan de oppositieleider, plaatsneemt in het Presidium, komt zelden voor. Het geeft aan dat de PVV de strijd niet alleen in woorden voert, maar ook in de procedure. Wilders begrijpt dat invloed niet alleen ligt bij het debat achter de microfoon, maar ook bij de manier waarop het debat wordt geleid. Die combinatie maakt zijn rol meteen politiek zwaar.
De rol van van Campen en de gevolgen
Thom van Campen is de nieuwe voorzitter en staat voor een stevige klus. Hij is relatief nieuw in deze rol en zal moeten groeien in het stoere ritme van de plenaire zaal. Bij afwezigheid neemt eerst Wieke Paulusma (D66) waar, en daarna Geert Wilders als tweede ondervoorzitter. Dat betekent dat het beeld van Wilders met de hamer, die Kamerleden tot de orde roept of het debat strak afkapt als de spreektijd voorbij is, geen uitzondering hoeft te zijn. Voor partijen die rekenden op een rustige, PVV-arme voorzittersploeg, is dat even slikken.
Bosma kiest voor principe, wilders voor het gevecht
Martin Bosma weigerde principieel om als vervanger van Van Campen door te gaan. Hij wilde de nieuwe voorzitter niet in de weg zitten en stapte opzij. Dat werd in zijn eigen kring gezien als een waardige keuze. Wilders gaat juist vol in de tegenaanval: als Bosma niet blijft, dan stapt hij zelf naar voren. Zo blijft de PVV zichtbaar in de leiding van de Kamer en laat de partij zien dat ze haar plek niet opgeeft.
Wat dit betekent in de praktijk
De aanwezigheid van Wilders in het Presidium kan het debat scherper maken. Hij kent de reglementen, is ervaren in de plenaire zaal en heeft eerder laten zien dat hij de orde strak kan houden. Voor linkse partijen, die hoopten op een neutrale periode zonder PVV-stempel op het voorzitterschap, is dit een tegenvaller. Voor de achterban van de PVV is het juist een signaal: de partij claimt invloed waar het kan en laat zich niet wegduwen naar de zijlijn.
De samenstelling van het presidium
Naast Thom van Campen als voorzitter en de ondervoorzitters Wieke Paulusma (D66) en Geert Wilders (PVV), zijn er meer namen aan het Presidium toegevoegd. Marjolein Moorman (GL-PvdA), Harmen Krul (CDA), Joost Eerdmans (JA21) en Ingrid Michon-Derkzen (VVD) maken het rijtje compleet. Het is een bont gezelschap, met uiteenlopende stijlen en accenten. De keuze voor Eerdmans valt op, net als de dubbele VVD-inbreng. Toch zal in de praktijk vooral gekeken worden naar de momenten waarop Wilders de voorzittershamer voert.
Strategie en timing
Wilders kondigde eerder al aan het nieuwe kabinet stevig te willen aanpakken. Door nu ook een rol te spelen in de leiding van het debat, vergroot hij zijn invloed op de dynamiek in de zaal. Vanuit de bankjes kan hij oppositie voeren met felle bijdragen; vanaf de voorzittersstoel kan hij bewaken dat regels worden gevolgd en dat spreektijden niet uit de hand lopen. Voor Van Campen is het een kans om zich te profileren als evenwichtige voorzitter, maar hij zal wel voortdurend vergeleken worden met de momenten waarop Wilders overneemt.
De onderstroom in de politiek
Onder deze benoemingen speelt een bredere discussie: wie bepaalt de toon in de Kamer, en wie bewaakt de spelregels? Voor de PVV gaat het niet alleen om zetels, maar ook om zichtbaarheid en invloed op de procedure. Het is een antwoord op het gevoel dat de partij en haar 1,7 miljoen kiezers te vaak worden buitengesloten. De stap van Wilders naar het Presidium is dan ook meer dan symbolisch. Hij staat letterlijk dichter op de knoppen van het debat.
Debat over waarden en grenzen
Deze ontwikkeling raakt ook aan het politieke gevecht over waarden. De ene kant wil het beleid van het kabinet soepel door de Kamer loodsen; de andere kant wil scherpe oppositie, ook op thema’s als leven, vrijheid en de bescherming van het ongeboren kind. In dat licht roepen tegenstanders van de kabinetsplannen mensen op om hun stem te laten horen, bijvoorbeeld door een petitie te tekenen tegen verruiming van abortuswetgeving. Het is een illustratie van hoe het gevecht in de Kamer samenhangt met de strijd daarbuiten.
Wat we kunnen verwachten
De komende weken wordt duidelijk hoe vaak Wilders de hamer oppakt en hoe hij de orde zal voeren. Verwacht stevige, strakke vergaderingen als hij plaatsneemt, en veel politieke scherpte in het debat. Van Campen krijgt de kans te laten zien dat hij de hoofdrol aankan. Tegelijkertijd zal het Presidium onder een vergrootglas liggen: elke ingreep, elke waarschuwing en elke keuze over spreektijden krijgt extra lading wanneer de oppositieleider aan het roer staat.
Conclusie
Wat begon als een wissel aan de top van de Kamer, is uitgegroeid tot een strategisch schaakspel. De PVV verraste vriend en vijand door Geert Wilders naar voren te schuiven als ondervoorzitter. Daarmee verplaatst de strijd zich niet alleen naar de microfoon, maar ook naar de voorzittersstoel. Het politieke seizoen is echt begonnen, met een voorzittersploeg die allesbehalve kleurloos is. Wie dacht dat de PVV buitenspel stond, ziet nu het tegendeel: de partij zit midden in de machinerie van het parlement en is van plan dat te laten merken.
