Wrijf je ogen maar even uit: Hugo de Jonge pleit voluit voor kernenergie. In zijn nieuwe rol als Commissaris van de Koning in Zeeland is de boodschap aan Den Haag opvallend helder: bouw kerncentrales, wat er ook gebeurt. Dat klinkt misschien onverwacht uit de mond van een oud-minister die lang meedraaide in kabinetten die kernenergie op de lange baan schoven, maar juist daarom valt het op. Ver van de Haagse bubbel lijkt hij een realistischer beeld te hebben gekregen van wat nodig is om Nederland draaiende te houden.
Van Randstad-dromer naar Zeeuwse realist
Wat is er veranderd? Jarenlang stond kernenergie in Nederland op pauze. Partijen die vooral mikten op wind en zon kregen de wind mee, en besluiten werden telkens uitgesteld. Nu De Jonge verantwoordelijkheid draagt voor een provincie die al decennia een cruciale rol speelt in onze energievoorziening, klinken andere woorden. In een tv-interview zette hij de toon: Nederland heeft kerncentrales nodig. Punt.
Zijn redenering is nuchter: een modern, industrieel land kan niet bouwen op bronnen die we niet kunnen sturen. Als het windstil is of donker, zakt de productie weg, terwijl de vraag naar stroom juist steeds hoger wordt door elektrificatie, datacenters en warmtepompen. Zonder stabiele basisvoorziening loop je vast. Precies daar komt kernenergie in beeld.
Zeeland als energiehart van Nederland
De Jonge kijkt daarbij logisch naar Zeeland. De provincie heeft ruimte, ervaring en infrastructuur. Borssele levert al jaren betrouwbare stroom en er ligt kennis om op voort te bouwen. Als Nederland minder afhankelijk wil worden van energie uit het buitenland, dan is het verstandig om in te zetten op plekken waar de condities kloppen. Zeeland kan daarin een sleutelrol spelen.
De geopolitieke context maakt die keuze extra urgent. Schommelingen in gasprijzen, internationale spanningen en veranderend energiebeleid in de VS en Azië laten zien hoe kwetsbaar we zijn als we te veel importeren. Kernenergie is CO2-arm, leveringszeker en stabiel. Het verkleint de afhankelijkheid van grillige markten én van regimes waar we liever niet van afhankelijk zijn.
De grenzen van het groene sprookje
De afgelopen jaren is er massaal geïnvesteerd in wind- en zonne-energie. Op papier groeiden de percentages snel, maar in de praktijk liep het net vast en schoten de aansluittermijnen omhoog. Bedrijven kunnen steeds vaker niet op het net terecht, en huishoudens merken dat pieken en dalen in productie het systeem duurder en ingewikkelder maken.
Kerncentrales leveren dag en nacht stroom, vragen relatief weinig ruimte en gaan decennialang mee. Vergeleken met uitgestrekte windparken of zonnevelden is de ruimtelijke impact kleiner, iets dat in een dichtbevolkt land zwaar weegt. Natuurlijk kost het bouwen tijd, maar dat geldt ook voor het verzwaren van het stroomnet en het aanleggen van grootschalige opslag. Het verschil is dat een kerncentrale, eenmaal in bedrijf, continu vermogen levert zonder CO2-emissies.
Politieke spanning in Den Haag
Met zijn pleidooi zet De Jonge zich af tegen een lijn die in Den Haag lang dominant was. Partijen als D66 en GroenLinks-PvdA en diverse milieuorganisaties blijven kritisch. Hun voornaamste bezwaren: kernenergie zou te duur zijn en te lang duren. Maar die argumenten verliezen aan overtuigingskracht nu de energievraag stijgt, het net piept en kraakt en we jaarlijks miljarden steken in noodverbanden om fluctuaties op te vangen.
De harde waarheid: als we tien jaar geleden waren begonnen, hadden we nu capaciteit gehad. Nog langer uitstellen kost óók geld en vergroot het risico dat we keuzes moeten maken die we helemaal niet willen, zoals het beperken van bedrijvigheid of het verhogen van energieheffingen. Wie nu start, kan binnen ongeveer een decennium resultaat boeken. Ondertussen kun je blijven investeren in wind en zon, maar dan wél met een stevig fundament eronder.
Zeeland wil leveren
Wat deze wending extra interessant maakt, is de regionale dimensie. Zeeland is vaker overgeslagen als het ging om rijksinvesteringen. Denk aan de marinierskazerne die uiteindelijk niet kwam. Juist daarom klinkt de boodschap nu zelfbewust: versterk Zeeland, dan versterk je Nederland. Werkgelegenheid, kennisontwikkeling en een duidelijk doel voor de regio gaan hier hand in hand met nationale energiezekerheid.
De bevolking in Zeeland is pragmatisch. Met Borssele heeft de provincie decennialang ervaring met kernenergie. De acceptatie is er, de voorzieningen zijn er, en de wil om door te pakken lijkt aanwezig. Dat is in energiedossiers goud waard: draagvlak en infrastructuur kun je niet van de ene op de andere dag organiseren.
Tijd om te bouwen
De conclusie is simpel: het rijk moet keuzes maken en vaart zetten achter de uitvoering. Niet nog een verkenning bovenop een onderzoek, maar duidelijke besluiten en een strakke planning. Borssele is de logische plek om te beginnen. Combineer dat met een langjarig programma voor opleiding en veiligheid, samen met internationale partners die al ervaring hebben met het bouwen van moderne centrales.
Natuurlijk komen er vragen langs: over kosten, afval, vergunningen en opleidingscapaciteit. Die vragen zijn terecht en verdienen serieuze antwoorden. Maar ze mogen geen alibi zijn voor stilstand. Er zijn voldoende voorbeelden in Europa en daarbuiten die laten zien dat het kan, mits je consistent beleid voert en door de politieke wind heen koers houdt.
Een nuchtere koers voor de komende jaren
Wat De Jonge nu zegt, raakt de kern van het debat: energiezekerheid is geen luxe. Het is een basisvoorwaarde voor onze welvaart, banen en technologische ontwikkeling. Zonder betrouwbare stroomvoorziening droogt investeringslust op en komen grote maatschappelijke doelen in de knel. Met kernenergie, naast wind, zon en een sterker net, zet je een stevig raamwerk neer dat tegen een stootje kan.
Dat uitgerekend een bestuurder die jarenlang in het midden van de Haagse besluitvorming stond dit nu zo expliciet zegt, is veelzeggend. Zeeland dwingt tot kijken naar wat werkt in de praktijk. En in de praktijk heb je zekerheid nodig. Niet straks, maar nu.
Kortom: pak de schop, begin in Borssele en laat zien dat Nederland nog steeds grote projecten kan realiseren. Hoe eerder we beginnen, hoe sneller we de vruchten plukken. Dit is het moment om de woorden om te zetten in daden.
