AZ kwam zondag in Heerenveen tekort en verloor met 3-1, maar het waren vooral de ogen die op Kees Smit gericht bleven. Het negentienjarige toptalent, de afgelopen weken het gesprek van de dag, kon zich dit keer niet onderscheiden. Pieter Zwart, hoofdredacteur van Voetbal International, wees na afloop vooral op de momenten zonder bal waarop het misging. Volgens hem had AZ het moeilijk met de energie en loopacties van sc Heerenveen, en werd Smit precies op die facetten getest waarin hij nog stappen moet zetten.
Smit in de schijnwerpers
De naam Kees Smit zingt al weken rond in binnen- én buitenland. De middenvelder liet in korte tijd zien hoe comfortabel hij is aan de bal: overzicht, techniek, versnelling in de passing. Niet voor niets worden internationale topclubs aan hem gelinkt. Ook bondscoach Ronald Koeman sprak onlangs openlijk zijn bewondering uit. Hij noemde Smit een bijzondere speler en legde zelfs een vergelijking met Pedri, doelend op het spelinzicht en de manier waarop Smit aanvallen kan versnellen.
Die lof is niet uit de lucht gegrepen. Smit is een rechtspoot die als middenvelder meerdere rollen kan invullen: als verbindingsspeler tussen verdediging en aanval, maar ook als iemand die tussen de linies duikt om ruimtes te bespelen. Met zijn leeftijd en profiel past hij bovendien perfect in de filosofie van AZ, waar jonge spelers vroeg verantwoordelijkheid krijgen en snel worden klaargestoomd voor de top. De keerzijde van zo’n stijgende lijn: elke wedstrijd wordt een meetmoment, zeker nu Oranje en topclubs meelezen.
Moeizame middag in Heerenveen
In Friesland kwam AZ niet in zijn ritme. Heerenveen speelde met veel dynamiek, wisselde posities en joeg fel door op de tweede bal. Dat legde precies bloot waar AZ en Smit moeite mee hadden: de momenten zonder bal en de controle op het middenveld als de organisatie even wankelt. Smit kwam aanvallend nauwelijks in het spel, maar het was vooral verdedigend dat de pijnpunten zichtbaar werden. In het doordekken, het dichtlopen van passinglijnen en het winnen van duels had hij het lastig.
Pieter Zwart vatte het treffend samen: de intensiteit van Heerenveen vroeg om een reactie die AZ niet structureel wist te geven. Daarbij zag je Smit een paar keer twijfelen tussen uitstappen en blijven, en precies in die aarzeling kon Heerenveen de vrije man vinden. Het is geen rampscenario voor een negentienjarige, maar wel een herinnering dat de top draait om details. Tegenstanders weten dat AZ wil voetballen; wie de opbouw durft te verstoren en het middenveld overspoelt, dwingt spelers als Smit in een ander spelletje.
Aan de bal had Smit een paar aardige momenten, maar het lukte zelden om van daaruit lijn in het spel te brengen. Veelal ontbrak de tijd en ruimte om te draaien, of stond de volgende pass al onder druk. Het past in het bredere beeld van deze wedstrijd: AZ speelde niet vrij, en juist daardoor konden de betere kwaliteiten van Smit niet naar voren komen.
Ophef rond moment met Brouwers
Een extra smet op zijn middag was het incident met Luuk Brouwers. In een opstootje greep Smit de Heerenveen-aanvoerder bij de keel, terwijl die al op de grond lag. De scheidsrechter hield het bij een gele kaart, wat op het veld direct voor gemor en verbaasde blikken zorgde. Zulke momenten trekken altijd aandacht, zeker als het een jonge speler betreft die onder het vergrootglas ligt.
Voor Smit is het een signaal om de emotie beter te kanaliseren. Frustratie hoort bij topvoetbal, maar je ploeg helpt het niet als je in zo’n duel jezelf laat meeslepen. In dit soort wedstrijden, waarin de duels het tempo bepalen, groeit het belang van koel blijven en de volgende situatie winnen. De grens tussen fel en te fel is dun, en op eredivisieniveau weegt één onbezonnen actie soms zwaar mee in de beoordeling.
Gemiste kans in strijd om top twee
Los van individuen liet AZ in Heerenveen een mogelijkheid liggen. Met de wisselvallige vorm van concurrenten als Ajax en het puntenverlies dat ook Feyenoord af en toe incasseert, is er dit seizoen ruimte om iets hoogs na te jagen. Pieter Zwart stelde dat een tweede plaats voor AZ niet ondenkbaar is. Juist daarom deed deze nederlaag extra pijn: het was een kans om dichterbij te kruipen en druk te zetten, maar in plaats daarvan liep AZ achter de feiten aan.
Dat past in een terugkerend patroon waarin AZ het soms laat liggen op de momenten dat er net een stap gezet kan worden. Mogelijke verklaring: de jeugdige selectie. Jong talent brengt energie en creativiteit, maar ook schommelingen in concentratie en volwassenheid. Heerenveen-uit hoeft niet kansloos te zijn, maar wordt dat wél als je de intensiteit van de tegenstander niet kunt matchen. Het gaat dan niet om één grote fout, maar om een optelsom van kleine momenten: een duel verliezen, een tweede bal missen, een loopactie net niet oppakken.
Wat betekent dit voor Oranje?
De vraag die dan meteen opkomt: wat doet dit met Smits kansen bij het Nederlands elftal? Koeman liet onlangs merken dat hij hem volgt en waardeert. Een mindere wedstrijd verandert dat niet direct; bondscoaches kijken naar langere lijnen, naar ontwikkeling over weken en maanden. Maar het is wel duidelijk dat dit soort duels extra gewicht krijgt in de evaluatie. Wie in Oranje wil spelen, moet ook in zware uitwedstrijden overeind blijven.
Voor Smit kan dit juist een leerpunt zijn. Het niveau aan de bal is bekend, de volgende stap is voorspelbaarheid wegnemen in zijn spel zonder bal. Sneller schakelen bij balverlies, beter anticiperen op diepteballen, duels aangaan met overtuiging: het zijn elementen die een middenvelder in de top onderscheiden. Koeman zal meer willen zien van die kant, zeker als hij Smit ziet als iemand die tussen de linies kan spelen in een elftal dat wil domineren.
Reacties en vooruitblik
Voor AZ is het zaak om de nederlaag snel te parkeren en de patronen te herstellen die de ploeg zo vaak sterk maken: compact verdedigen, korte afstanden houden op het middenveld en vanuit verzorgd positiespel de tegenstander laten lopen. Smit past daar in principe perfect in. Geef hem de bal in de juiste zones, met beweging om zich heen, en hij laat zien waarom topclubs informeren. De les van Heerenveen is dat het fundament eerst moet staan: duels winnen, linies kort houden en de restverdediging op orde. Daarna komt het voetballen vanzelf.
De staf zal deze week ongetwijfeld teruggrijpen op beelden om de details door te nemen. De correcties zijn vaak klein, maar cruciaal: een halve meter eerder aansluiten, een loopactie anders timen, een pass een fractie sneller spelen. Voor een jonge speler betekent dat vooral veel herhalen en automatiseren. Het hoort bij de weg naar de top: elke misstap levert materiaal op om beter te worden.
De komende weken wordt duidelijk of AZ de gemiste kans in Heerenveen snel kan wegpoetsen. De subtop ademt in je nek, de top twee is niet onbereikbaar, maar daarvoor is stabiliteit noodzakelijk. Voor Smit ligt er een vergelijkbare uitdaging: laten zien dat hij ook op lastige dagen impact kan hebben, met en zonder bal. Doet hij dat, dan blijven de lovende woorden van Koeman geen momentopname, maar het begin van een logische volgende stap in zijn loopbaan.
Samengevat: een dag om snel van te leren. AZ liet een mogelijkheid liggen, Smit raakte zijn stempel kwijt en toonde frustratie op een ongelukkig moment. Maar het verhaal is niet af. Met de kwaliteiten die hij al heeft en de verbeterpunten die nu glashelder zijn, ligt de koers nog altijd richting de top. Het is aan AZ en Smit om die lijn nu consequent door te trekken.
