Een video van GeenStijl zorgt voor opschudding in Den Haag. Verslaggever Tom Staal confronteert Jesse Klaver met zijn felle reactie op het feit dat GroenLinks-PvdA niet mag aanschuiven bij de verkennende gesprekken. D66 praat door met VVD en CDA, terwijl Klaver toekijkt. In het fragment noemt Staal het gedrag van de GroenLinks-voorman kinderachtig en stelt hij dat Klaver zijn verlies niet kan accepteren. Het levert een pittig moment op, precies op het kruispunt van politiek, media en formatie.
Het Fragment Van GeenStijl: Wat Gebeurde Er Precies?
In het korte interview stelt Tom Staal een aantal directe vragen aan Klaver. De kern: waarom blijft hij klagen als hij simpelweg buiten de boot valt? Klaver wijst op het grote aantal kiezers dat op de gezamenlijke lijst van PvdA/GroenLinks stemde en zegt dat hij het onbegrijpelijk vindt dat de VVD hem buiten de gesprekken houdt. Staal pareert dat door te stellen dat een aanzienlijk deel van de VVD-stemmers juist op die partij uitkwam om samenwerking met PvdA/GroenLinks te voorkomen. Volgens Staal is er dan geen sprake van oneerlijk spel, maar van een heldere politieke keuze waar kiezers rekening mee hielden.
De toon in het item is onverbloemd en confronterend. Waar Klaver spreekt over principes en de stem van zijn achterban, benadrukt Staal dat het resultaat telt: wie geen meerderheid achter zich krijgt, praat niet mee. Of, zoals hij het samengevat stelt: wie verliest, moet dat ook kunnen dragen.
Klachten Van Klaver En Reactie Van Wilders
Klaver bekritiseert de VVD omdat die hem volgens hem actief blokkeert. Dat noemt hij ondemocratisch en hij ziet het als een beloning voor partijen die eerder hard en onconstructief zouden zijn geweest. Die lijn is hij de afgelopen jaren vaker blijven trekken: volgens hem wordt de linkse samenwerking bewust op afstand gehouden om inhoudelijke plannen – onder meer over klimaat en ongelijkheid – te frustreren.
Geert Wilders reageert juist dat Klaver weinig recht van spreken heeft, omdat GroenLinks zelf jarenlang andere partijen, zoals de PVV en Forum voor Democratie, uitsloot. Wie zelf een cordon sanitair verdedigt, kan niet klagen als de rollen een keer omdraaien, is de strekking van zijn boodschap. Daarmee raakt Wilders aan een oude spanning in de Nederlandse politiek: partijen die vanuit principes bepaalde samenwerking uitsluiten, maar diezelfde logica minder prettig vinden als ze er zelf de nadelen van ondervinden.
Context: De Formatie En Een VVD-belofte
De achtergrond van deze botsing zit in een belofte die de VVD eerder deed: niet in een kabinet stappen met de zogenoemde ‘linkse wolk’ – de bundeling van PvdA en GroenLinks. Dat standpunt was in verkiezingstijd al duidelijk. In de eerste verkennende rondes kiezen VVD en CDA er nu voor om met D66 verder te praten. Dat is politiek gezien logisch: de VVD wil vasthouden aan een program dat dichter bij het midden-rechts ligt, terwijl PvdA/GroenLinks met nadruk op sociaaleconomische herverdeling en stevige klimaatambities staat.
Voor Klaver is dat zuur. Hij wijst erop dat een fors aantal kiezers op zijn blok stemde en vindt dat die stemmen beter tot hun recht moeten komen in de formatie. Tegelijkertijd geldt ook hier de realiteit van de verhoudingen: met wie kan een meerderheid worden gevormd en waar wil men inhoudelijk naartoe? In die weging leggen VVD en CDA de lat hoog voor samenwerking met de linkse combinatie, mede doordat ze verschillen zien op thema’s als begrotingsdiscipline, migratie en klimaattempo.
Het Verwijt Van Hypocrisie
De beschuldiging van hypocrisie keert in dit debat voortdurend terug. Critici van Klaver wijzen erop dat GroenLinks al jaren pleit voor het buiten de deur houden van de PVV en, in recente formaties, ook van Forum voor Democratie. Het was vaak een principiële keuze, ingegeven door zorgen over rechtsstatelijke grenzen en de toon van het publieke debat. Maar principes hebben een prijs: als je zelf grenzen trekt, vergroot je de kans dat anderen die bij jou ook trekken.
De huidige situatie is dus geen losstaand incident, maar onderdeel van een langere politieke traditie waarin partijen kaders stellen aan mogelijke samenwerking. De spanning ontstaat wanneer kiezers daarna verwachten dat ‘iedereen met iedereen’ moet kunnen praten, terwijl partijleiders tegelijkertijd trouw willen blijven aan beloften en rode lijnen.
Waarom Het Fragment Zoveel Losmaakt
Het GeenStijl-fragment krijgt veel aandacht omdat het precies verwoordt wat een deel van het publiek voelt: genoeg van geharrewar, zeg waar het op staat. Staal kiest voor een directe, scherpe aanpak en legt daarmee de vinger op de zere plek bij een politicus die aan de zijlijn staat. Voor de achterban van GroenLinks-PvdA voelt het hard en onrechtvaardig; voor politieke tegenstanders bevestigt het dat de formatie nu eenmaal draait om aantallen, afspraken en haalbare coalities.
Daarnaast laat het fragment zien hoe belangrijk frames zijn. Noemt de één het een blokkade, dan noemt de ander het een verkiezingsbelofte. Waar de één spreekt van ondemocratisch uitsluiten, wijst de ander op een democratisch mandaat om juist niet samen te werken. In zo’n veld botsen waarden, tactiek en rekenwerk door elkaar, en dat maakt het voor kijkers soms lastig te duiden waar principe ophoudt en politieke strategie begint.
De Rol Van D66 En CDA
Dat D66 wél doorpraat met VVD en CDA, legt extra druk op Klaver. In eerdere rondes hoopte hij vaak dat D66 als progressieve bondgenoot zou aandringen op gesprekken met de linkse combinatie. Maar D66 balanceert tussen ideaal en haalbaarheid: meeregeren betekent compromissen sluiten, en de partij kijkt traditioneel naar een brug met de VVD op onderwerpen als economie en onderwijs. Het CDA, dat zich opnieuw probeert te positioneren, heeft weinig prikkel om de deur naar links te openen zolang er inhoudelijk grote verschillen blijven bestaan en electorale stabiliteit gewenst is.
Wat Betekent Dit Voor GroenLinks-PvdA?
Voor de gezamenlijke lijst is deze fase een reality check. Als de VVD de lijn vasthoudt en CDA en D66 daarin meegaan, dan lijken de kansen om aan te schuiven beperkt. GroenLinks-PvdA zal moeten bepalen of het inzet op oppositie met een herkenbaar profiel, of dat het elders samenwerking zoekt om toch invloed uit te oefenen, bijvoorbeeld via wetgevingstrajecten of afspraken op specifieke dossiers (klimaat, wonen, zorg). Een andere optie is wachten tot de formatie vastloopt en de kaarten opnieuw worden geschud. Maar dat is speculatief en vraagt geduld.
Politieke Les: Beloftes, Randen En Realiteit
De kern van deze episode is helder: verkiezingsbeloftes en rode lijnen hebben consequenties. Wie vóór de stembus al duidelijke grenzen trekt, kan na de stembus niet altijd soepel meebewegen, ook niet als de politieke rekensom daar op het eerste gezicht om vraagt. Voor Klaver pakt dat nu ongunstig uit. Voor de VVD lijkt het een moment om te laten zien dat ze bij uitzondering wél een belofte nakomen. En voor het publiek is het een herinnering dat formatiepolitiek soms voelt als harde zakelijke onderhandeling, zelfs wanneer de toon in campagnes idealistisch en verbindend was.
Intussen zal de discussie over ‘uitsluiten’ en ‘samenwerken’ blijven voortduren. Het debat daarover is legitiem en hoort bij een pluriform stelsel. Maar de realiteit van de telraam-politiek is even onvermijdelijk als ontnuchterend. Wie een meerderheid wil, moet voldoende partners vinden die dat ook willen. Lukt dat niet, dan resteert oppositie en het geduld om te wachten op een nieuwe kans.
De video van GeenStijl vangt dat allemaal in een paar minuten: emotie, frustratie en een botsing tussen principes en machtspolitiek. Of GroenLinks-PvdA later in het proces alsnog aan tafel komt, hangt af van de ruimte die de andere partijen willen geven en van de mate waarin blokkades houdbaar blijken wanneer de vorming stroever wordt. Voor nu lijkt de lijn gezet: VVD en CDA praten door met D66, en Jesse Klaver moet toekijken. Hoe lang dat duurt, is de volgende vraag in een formatie die nog lang niet voorbij is.
Kortom: de toon is gezet, de posities zijn duidelijk en de inzet is hoog. Komende weken zal blijken of beloftes zwaarder wegen dan openingszetten, en of de druk van buiten de boel nog in beweging krijgt. Tot die tijd is het voor Klaver vooral een kwestie van kiezen: blijven duwen op toegang tot de tafel, of bouwen aan een scherpe oppositielijn die straks het verschil kan maken.
