Ajax heeft de weg omhoog gevonden met drie zeges op rij, maar opvallend genoeg viel geen van die overwinningen voor een vol thuisvak. Daardoor laaide de discussie op of Ajax misschien beter rendeert zonder de druk van het eigen publiek. Rafael van der Vaart, oud-Ajacied en analist, gelooft dat de invloed van de fans in de Johan Cruijff ArenA groter is dan velen beseffen. Zijn boodschap: leegte op de tribunes kan soms rust brengen op het veld.
Ajax in betere doen
Sportief gezien ziet het er de laatste weken beter uit. Ajax won met 2-0 van FC Groningen, klopte Fortuna Sittard met 1-3 en versloeg Qarabag met 2-4. Die reeks gaf de ploeg lucht en vertrouwen. Opvallend detail: het duel met Groningen werd uitgespeeld zonder publiek. De andere overwinningen vielen buiten Amsterdam. Of dat toeval is, of bewijs dat Ajax vrijer voetbalt zonder een volle ArenA, is onderwerp van gesprek.
Wat wel duidelijk is: in fases waarin de ploeg kwetsbaar oogt, kan de spanning in het stadion snel oplopen. Dat weten spelers, trainers en supporters. Zeker in Amsterdam, waar het publiek gewend is aan dominante wedstrijden en eigen initiatief, kan ongeduld hoorbaar worden als het spel stokt. Juist dan is het voor jonge of nieuwe spelers lastig om risico te nemen.
Van der Vaart ziet nuance: stilte geeft ruimte
Rafael van der Vaart herkent het gevoel als geen ander. Volgens hem durven spelers in een leeg stadion vaker de bal in gevaarlijke zones te vragen en tussen linies op te duiken. De drempel om een moeilijke pass te spelen of een man uit te spelen lijkt dan lager. In zijn woorden: zonder tribunedruk kiezen spelers minder snel voor de veilige oplossing en durven ze hun plan te volgen.
Van der Vaart kijkt daarbij ook terug op mindere periodes in zijn eigen tijd. Als het spel niet loopt, kan de sfeer omslaan en voelt elke fout zwaarder. Dat is geen uniek Amsterdams fenomeen, maar in een groot stadion met hoge verwachtingen wordt alles versterkt. Zijn conclusie is niet dat Ajax altijd zonder publiek beter is, wel dat stilte soms helpt om patronen terug te vinden en vertrouwen te herstellen.
De F-side blijft leeg tegen Feyenoord
Aankomende zondag komt Feyenoord op bezoek. Uitgerekend in de Klassieker zal een deel van de harde kern, de F-side, niet aanwezig zijn. Die maatregel volgt op het vuurwerkincident tijdens het duel met FC Groningen. Ajax nam zelf het initiatief om in te grijpen en kondigde aan dat het vak leeg blijft. De rest van het publiek is welkom zoals gebruikelijk. De aftrap in de Johan Cruijff ArenA is om 14.30 uur.
De club zet daarmee een signaal neer: steun is welkom, maar veiligheid en spelverloop staan voorop. Het is niet voor het eerst dat clubs in Nederland maatregelen nemen rond tribunes of vakken na incidenten. Dit past in een bredere lijn, waarbij clubs sneller en zichtbaarder handelen om herhaling te voorkomen en om een wedstrijd in goede banen te leiden.
Wat doet publiek met het spel?
De vraag of spelen zonder publiek een voordeel is, kent geen eenvoudig antwoord. Voetballers halen energie uit sfeer en aanmoediging. Een kolkende Arena kan tegenstanders imponeren en de thuisploeg naar voren duwen. Tegelijk brengt diezelfde intensiteit risico’s mee: ongeduld, gemor en stress bij matig spel. In een stille omgeving is er meer communicatie te horen, kunnen trainers makkelijker bijsturen en voelen spelers minder druk bij een foutje.
Tijdens de coronaseizoenen werd dat wereldwijd zichtbaar. Wedstrijden zonder supporters voelden klinisch, maar sommige teams draaiden verrassend soepeler. Andere teams misten juist de extra procenten die publiek geeft. Het effect verschilt per ploeg, per fase en zelfs per type speler. Creatieve spelers floreren vaak bij vertrouwen en vrijheid; sterke duels en hoge intensiteit zijn weer gebaat bij een luid stadion.
De Klassieker in een bijzondere setting
Ajax – Feyenoord is traditioneel beladen. De wedstrijd gaat zelden alleen om punten. Er speelt trots, historie en prestige. In zo’n duel is de invloed van de tribunes normaal gesproken enorm. Dat de F-side nu leeg blijft, verandert de dynamiek. Het zal stiller zijn in de hoeken waar normaal de luidste steun vandaan komt. De vraag is of dat Ajax juist helpt om rustig te blijven, of dat het in een wedstrijd van dit gewicht juist de vonk mist die het verschil kan maken.
Voor Feyenoord verandert er ook iets. Een heet uitduel wordt mogelijk net iets minder vijandig, wat voor de bezoekers prettig kan aanvoelen. Tegelijk is de rest van het stadion gevuld met duizenden supporters die snakken naar een statement van hun ploeg. Het wordt dus geen lege ArenA, maar wel een andere akoestiek dan gebruikelijk bij deze affiche.
Sportieve lijnen en keuzes
Ajax toonde de voorbije duels sneller spel, meer diepgang en effectiviteit voorin. Het was niet foutloos, maar het rendement ging omhoog. Tegen Groningen zorgde controle voor rust en drie punten. Bij Fortuna Sittard maakte Ajax in een lastige fase de juiste keuzes. Tegen Qarabag, traditioneel taai in Europa, wist de ploeg slim toe te slaan en het duel te beslissen op momenten dat de ruimtes vielen.
De volgende stap is die lijn doortrekken tegen een tegenstander van topniveau. In de opbouw is het belangrijk dat spelers zich durven aanbieden, ook als er druk op de bal staat. Dat is precies het punt dat Van der Vaart aanstipt: bal vragen waar het pijn kan doen en niet wegduiken. Of dat makkelijker gaat met een rustiger tribune, zal zondag blijken. Ook discipline wordt cruciaal. Domme kaarten of onnodige fouten werken in deze duels vaak door.
Reacties en verantwoordelijkheden
De maatregel rond de F-side is stevig, maar past bij de verantwoordelijkheid die clubs voelen. Ajax wil duidelijke grenzen stellen en tegelijk het grote merendeel van de fans blijven verwelkomen. Voor de spelersgroep kan het een kans zijn om de band met het publiek te herstellen: presteren, vechten voor elke meter en het respect terugwinnen dat in moeilijke maanden soms wankelde.
Van der Vaart legt met zijn analyse vooral een vinger op de zere plek: vertrouwen en rust in het elftal zijn broos als de resultaten wisselen. Publiek kan dat verbeteren of verstoren. De kunst is om die energie in het voordeel van de ploeg te buigen. Dat vraagt ook iets van de tribunes: steun in plaats van zuchten, zeker in fases waarin het even niet loopt.
Vooruitblik: 90 minuten met een randje
Zondag om 14.30 uur is het zover. Ajax ontvangt Feyenoord in een ArenA die net wat anders klinkt dan normaal. De Amsterdammers komen met drie zeges op rij aan de aftrap en zoeken bevestiging in een topduel. Feyenoord weet dat er kwaliteit aan de overkant staat, maar zal de stilte in het F-side-vak niet erg vinden. Wie het beste met de omstandigheden omgaat, pakt een voorschot op een betere tweede seizoenshelft.
De conclusie na deze week zal hoe dan ook voer voor discussie leveren. Helpt minder tribunedruk Ajax om het plan te volgen, of mist de ploeg juist de vonk van een kolkend vak? Eén ding is zeker: de discussie over de rol van het publiek is terug. Het antwoord komt op het veld, in negentig minuten die, zoals altijd in de Klassieker, net iets meer betekenen dan drie punten.
