De gezamenlijk opererende partij GroenLinks-PvdA staat aan de vooravond van een open strijd om het lijsttrekkerschap. Partijvoorzitter Esther-Mirjam Sent (PvdA) heeft aangekondigd dat er bij de volgende verkiezingen geen automatische voordracht komt voor de lijsttrekker. Daarmee komt interim-fractieleider Jesse Klaver onder zware interne druk te staan, zeker nu zijn optreden in de Tweede Kamer de laatste weken tot zichtbare irritatie binnen en buiten de eigen gelederen heeft geleid.
Interne machtsstrijd dreigt na besluit over open verkiezing
Met het loslaten van de gebruikelijke voorkeursvoordracht kiest de partijtop nadrukkelijk voor een open selectieproces. In politieke praktijk wordt zo’n besluit vaak gelezen als een signaal dat de zittende voorman of -vrouw niet op breed draagvlak kan rekenen. Bronnen binnen de partij schetsen dat er groeiende onvrede is over de koers en stijl van optreden. Het besluit van Sent opent de deur voor mogelijke uitdagers die zich in de aanloop naar nieuwe verkiezingen kunnen melden.
De timing is niet los te zien van de recente ontwikkelingen. Na de verkiezingen van 29 oktober 2025 trad Frans Timmermans terug, waarna Klaver tijdelijk de leiding nam. Waar hij hoopte de fusiepartij richting een volgende fase te loodsen, lijkt het momentum te zijn gekanteld. De vraag is nu of hij in een open verkiezing voldoende vertrouwen weet te winnen van leden en bestuurders.
Optreden in de Kamer ligt onder een vergrootglas
De kritiek richt zich vooral op Klavers toon en tactiek tijdens de formatiedebatten. Omdat GroenLinks-PvdA in de formatie buitenspel staat, probeert de fractie via scherpe interrupties en opvallende acties het debat te kleuren. Eén incident viel extra op: vlak voordat hij D66-leider Rob Jetten wilde onderbreken, nam Klaver kortstondig plaats op de tafel van zijn collega. Het leverde gefronste wenkbrauwen op in de zaal en werd buiten de Kamer uitgelegd als gebrek aan stijl en gevoel voor verhoudingen.
Ook inhoudelijk wordt zijn benadering als polariserend gezien. Door andere partijen, onder wie D66 en CDA, hard te verwijten dat zij kiezers misleiden, raakt GroenLinks-PvdA in de ogen van critici verder geïsoleerd. Tegenstanders noemen het een strategie die eerder deuren sluit dan openzet, terwijl voorstanders juist vinden dat het oppositievoeren hoort bij een linkse partij die principiële punten wil maken. Feit is dat de partij zichtbaarheid zoekt, maar daar intern nu ook de prijs van lijkt te betalen.
Kritiek uit eigen kring: stijl botst met boodschap
De meest gevoelige kritiek komt van binnenuit. Voormalig PvdA-spindoctor Simon den Haak noemt de ingeslagen lijn niet effectief: boosheid kun je best laten zien, maar als het de sociale boodschap overschaduwt, schiet de strategie zijn doel voorbij. Ook bij de formatie klonk een scherpe beoordeling: heeft Klaver in al die jaren in de Kamer wel genoeg geleerd om het verschil te maken op beslissende momenten?
Klaver draait inmiddels ruim vijftien jaar mee op het Binnenhof. Dat maakt hem ervaren, maar voor sommigen ook voorspelbaar. Het verwijt: te vaak dezelfde middelen inzetten, met veel nadruk op confrontatie en symboliek, en te weinig op het binnenhalen van concrete resultaten. Die analyse is niet onomstreden, maar zet binnen de partij wel de deur open voor een discussie over wat de fusiepartij nodig heeft in de volgende fase.
PvdA-vleugel zoekt meer bestuurlijke balans
Binnen de PvdA-achterban leeft al langer de wens om het evenwicht in de samenwerking met GroenLinks te herstellen. GroenLinks-PvdA presenteert zich als één fractie met een gedeelde agenda, maar in stijl en uitstraling botst het activistische met het bestuurlijke. In de nieuwe conceptstatuten is daarom de passage geschrapt die de voorkeur uitsprak voor een enkelvoudige voordracht van de lijsttrekker. Daarmee kiest de partij voor open competitie, waarbij ervaring, teamvorming en bestuurlijke betrouwbaarheid weer zwaarder kunnen meewegen.
Dat betekent niet automatisch een koerswijziging in inhoudelijke zin. Veel leden willen vasthouden aan de sociaal-progressieve speerpunten die de samenwerking hebben gekenmerkt. Wel groeit de overtuiging dat de partij baat heeft bij een leider die oppositie combineert met resultaatgericht onderhandelen, zodat de fractie op dossiers als koopkracht, klimaat en wonen vaker het verschil kan maken.
Reacties en beeldvorming buiten de partij
Buiten GroenLinks-PvdA wordt scherp naar de partijtop gekeken. Critici vinden de koers te activistisch en zien weinig bereidheid tot compromissen; voorstanders benadrukken dat stevige oppositie nodig is om politieke keuzes te scherpen en kiezers een duidelijk alternatief te bieden. Ook van buitenaf klonken de laatste tijd persoonlijke prikken richting Klaver, zoals in opiniestukken van oud-politici en columnisten. Zulke opmerkingen zijn niet beslissend, maar dragen wel bij aan het beeld dat de partij momenteel zoekt naar de juiste toon en persoon voor het leiderschap.
Tegelijk is de verhoudingen binnen de Kamer belangrijk. Om invloed te hebben buiten een coalitie, moeten oppositiepartijen bondgenoten vinden per dossier. Relaties met D66, CDA en andere partijen zijn dan cruciaal. Als het wantrouwen te groot wordt, is het lastiger om meerderheden te smeden voor voorstellen die GroenLinks-PvdA belangrijk vindt.
Wat staat er nu te gebeuren?
De aankondiging van een open verkiezing betekent dat kandidaten zich in de aanloop naar de volgende stembusgang kunnen melden. Het partijbestuur zal een procedure uitwerken met termijnen, debatten en stemmingen onder leden. Klaver kan meedoen en proberen het vertrouwen te herwinnen, maar zal dan moeten laten zien dat hij kritiek vertaalde in een herkenbare koersaanpassing: meer inhoud, minder incident; meer verbinding, zonder de scherpte te verliezen.
Mogelijke uitdagers zijn nog niet publiekelijk naar voren gestapt. Binnen de partij wordt gekeken naar profielen die ervaring, gezag en een verbindende stijl combineren. Kandidaten uit de PvdA-hoek zullen nadrukkelijk meedoen, juist om het evenwicht in de fusie te borgen. Voor de buitenwereld wordt het interessant om te zien of de partij inzet op een bekend gezicht of op een relatief nieuw profiel dat de belofte van vernieuwing kan dragen.
Vooruitblik: strijd om leiderschap als lakmoesproef
De komende maanden worden een lakmoesproef voor de fusiepartij. De open lijsttrekkersverkiezing gaat niet alleen over wie de nieuwe aanvoerder wordt, maar ook over de vraag welke stijl van politiek de partij wil uitdragen. Slaagt GroenLinks-PvdA erin de interne verschillen te vertalen naar een geloofwaardige en eensgezinde campagne, dan kan de partij sterker uit de strijd komen. Lukt dat niet, dan dreigt verdere versnippering van het linkse landschap en blijft de oppositierol vooral defensief.
Samenvattend: de keuze voor een open selectie zet het leiderschap van Jesse Klaver op scherp. Na kritiek op zijn optreden en stijl in de Kamer ligt het initiatief nu bij de leden. Zij bepalen of Klaver de man is om de fusiepartij te leiden, of dat een nieuwe generatie het stokje moet overnemen. Hoe die keuze ook uitvalt, duidelijk is dat GroenLinks-PvdA snakt naar rust, focus en een verhaal dat kiezers bindt. De interne verkiezing moet die herstart mogelijk maken.
