Een paar weken na de Tweede Kamerverkiezingen laat een nieuwe peiling van Maurice de Hond (Peil.nl) een opvallende verschuiving zien. Forum voor Democratie stijgt in deze meting naar 10 zetels. Dat is een duidelijke plus ten opzichte van de verkiezingsuitslag (7 zetels). Tegelijkertijd levert de PVV in en komt uit op 23 zetels, drie minder dan bij de stembusgang. D66 staat in de peiling op 28 zetels en groeit daarmee licht. JA21 blijft stabiel op 9. De VVD noteert een kleine plus, terwijl het CDA juist wat terrein verliest.
De verschuivingen worden door de peiler mede gekoppeld aan de zichtbaarheid en koers van de nieuwe FVD-fractie onder leiding van Lidewij de Vos. Volgens De Hond is er ruimte voor verdere groei richting 13 tot 15 zetels als het huidige momentum aanhoudt. Daarmee schuift FVD in de peiling op richting de subtop van de Kamer, waar het gevecht om de derde en vierde plek steeds opener lijkt te worden.
De stand van zaken in de peilingen
De cijfers uit de peiling van 22 november 2025 schetsen een beknopt, maar veelzeggend beeld. FVD klimt naar 10 zetels, een winst van drie ten opzichte van de verkiezingsuitslag. De PVV verliest in dezelfde orde van grootte en komt uit op 23. D66 pakt er twee bij en is in deze meting de grootste met 28 zetels. JA21 blijft steken op 9. Overige partijen kennen kleine schommelingen, met een lichte stijging voor de VVD en een klein verlies voor het CDA. Het totaalbeeld: de rechterflank is in beweging, terwijl het midden zoekende blijft naar een stabiele formatiebasis.
Belangrijk om te benadrukken is dat peilingen momentopnames zijn. Ze laten zien hoe kiezers nu tegen partijen aankijken. Factoren als formatie, mediadebatten en partijprofielen kunnen het beeld snel doen kantelen. Toch is een plus van drie zetels voor FVD in korte tijd een signaal dat de partij zichtbaar in de lift zit.
Het effect-Lidewij de Vos
Een belangrijk verhaal achter de stijging is de rol van Lidewij de Vos, die als nieuw fractieboegbeeld de toon zet. De Vos, 28 jaar, profileert zich inhoudelijk en scherp in interviews en debatten. Zo viel haar optreden bij De Telegraaf op, waarin ze stevig uithaalde naar het stikstofbeleid en kritische opmerkingen maakte over de Westerse lijn in het Oekraïne-dossier. Die optredens worden door aanhangers gezien als fris en direct, en bereiken ook kiezers die eerder niet tot de vaste achterban behoorden.
Volgens De Hond overweegt een aanzienlijk deel van (voormalige) PVV-kiezers een overstap naar FVD. In zijn analyse zou ongeveer een derde van de PVV-achterban FVD een reële optie vinden. In de huidige peiling lijkt een deel van die twijfel al te zijn omgezet in voorgenomen stemgedrag, wat de +3 voor FVD en de -3 voor de PVV grotendeels verklaart. Of die beweging doorzet, hangt af van hoe beide partijen zich de komende weken en maanden blijven profileren.
Formatie en politieke context
De formatie speelt op de achtergrond een duidelijke rol. Gesprekken tussen de grotere partijen verlopen stroef en de toon is regelmatig fel. Dat zorgt voor ongeduld bij kiezers die snel duidelijkheid willen over de richting van het land. In dat klimaat kan een partij buiten het formatiespel, zoals FVD, zich gemakkelijker presenteren als alternatief met een eigen agenda. Dat effect is vaker zichtbaar in peilingen: impasse in de formatie leidt tot winst voor partijen die zich er niet aan verbinden.
Voor de PVV is de uitdaging dubbel. Enerzijds moet de partij laten zien dat ze in staat is verantwoordelijkheid te nemen in gesprekken over regeringsdeelname. Anderzijds wil ze haar imago van politieke vernieuwer behouden. Als die balans niet lukt, ontstaan kansen voor concurrenten op rechts. FVD benut die ruimte nu zichtbaar, terwijl JA21 stabiel blijft en de VVD slechts beperkt weet te profiteren.
Waar komen de stemmen vandaan?
De netto-stromen in deze meting lopen vooral van PVV naar FVD. Dat is logisch gezien de overlap in thema’s en doelgroep. Daarnaast is er lichte verschuiving zichtbaar in het midden, waar D66 profiteert van onduidelijkheid bij andere partijen. JA21 blijft constant, wat duidt op een loyale, maar beperkte achterban. Dat FVD nu voorbij JA21 gaat en de zesde partij in de peiling wordt, onderstreept de snelheid van dit herstel.
Het beeld is echter breder dan een simpele ruil op rechts. FVD heeft de afgelopen weken geprobeerd haar verhaal te verbreden met nadruk op wetenschappelijke onderbouwing, een nuchtere toon en een duidelijk profiel op dossiers als klimaat, stikstof en internationale verhoudingen. Dat spreekt niet alleen de harde kern aan, maar ook kiezers die teleurgesteld zijn in de resultaten van eerdere keuzes en op zoek zijn naar een consistent verhaal.
Wat zeggen deze cijfers wel en niet?
De huidige plus voor FVD is een serieuze opsteker, maar het is geen garantie voor een duurzame trend. De komende fase van de formatie, het optreden van partijleiders in media en mogelijke nieuwe dossiers kunnen het sentiment snel kantelen. Daarbij speelt ook de vraag of FVD het nieuwe profiel vasthoudt: inhoudelijk, herkenbaar en zichtbaar. Als dat lukt, ligt verdere groei richting 13 à 15 zetels binnen bereik, zoals De Hond suggereert. Als de aandacht verslapt of andere partijen zich herpakken, kan de top snel in zicht komen.
Voor PVV betekent dit vooral dat er werk aan de winkel is om de achterban vast te houden en twijfelaars terug te winnen. Dat vraagt om helderheid over de koers, concrete resultaten aan de formatietafel, en een verhaal dat zowel bestuurbaarheid als overtuiging uitstraalt. Voor D66 is de vraag hoe lang de voorsprong in de peilingen standhoudt, zeker als het politieke midden niet tot een stabiel akkoord komt. De VVD en het CDA zullen intussen willen voorkomen dat kleine minnen uitgroeien tot grotere problemen.
Relevante reacties en verwachtingen
In media en talkshows klinkt de laatste dagen vaker de gedachte dat FVD een nieuwe fase ingaat. Waar de partij eerder vooral te boek stond als oppositiemotor, probeert ze nu te overtuigen met inhoudelijke dossiers en een nieuw gezicht aan het roer. De Vos krijgt lof voor haar dossierkennis, maar roept ook kritiek op vanwege scherpe standpunten. Dat spanningsveld bepaalt mede of de huidige stijging beklijft.
Peilers wijzen erop dat kiezers in onzekere tijden sneller bewegen. Een helder profiel en consequente boodschap leveren dan relatief meer op dan in rustige periodes. Voor FVD is dit momentum dus kansrijk. De vraag is of de partij het ritme vasthoudt, en of de concurrentie een passend antwoord vindt.
Vooruitblik
Als de formatie blijft haperen, ligt verdere verschuiving op rechts voor de hand. FVD kan daarvan profiteren, zeker als de media-aandacht voor De Vos aanhoudt en de partij inhoudelijk nieuwe accenten blijft zetten. Tegelijk kan een doorbraak aan de formatietafel het speelveld weer kantelen en de focus verleggen naar bestuurlijke stabiliteit, wat doorgaans gunstig is voor partijen in of nabij het midden.
De Hond verwacht dat FVD, bij behoud van dit tempo, kan doorgroeien naar 13 tot 15 zetels. Dat is ambitieus, maar niet onrealistisch als de huidige stroming doorzet. Voor de rest van het veld is het zaak scherp te blijven en concreet te worden over beleid, want juist daar lijken kiezers nu op te selecteren.
Conclusie
De nieuwste peiling zet een dikke streep onder de heropleving van FVD: 10 zetels, een plus van drie in korte tijd. De PVV levert in, D66 blijft de grootste in deze meting, JA21 is stabiel en het midden worstelt met de formatie. De zichtbaarheid en toon van Lidewij de Vos spelen duidelijk mee in het momentum. Of dit doorzet, hangt af van de komende weken: de formatie, de media-agenda en het vermogen van partijen om twijfelende kiezers te binden. Eén ding is nu al duidelijk: het politieke speelveld blijft in beweging, en de strijd om de subtop is geopend.
