Ajax begon na de interlandbreak met een domper. In de Johan Cruijff ArenA gingen de Amsterdammers met 0-2 onderuit tegen AZ, na een wedstrijd waarin bekende pijnpunten opnieuw bloot kwamen te liggen. Trainer Johnny Heitinga hoopte op een stabiele herstart, maar die verwachting bleek te optimistisch. De kritiek bleef niet uit, en kwam vooral hard binnen via een scherpe analyse van Valentijn Driessen in De Telegraaf.
Valentijn Driessen is onverbiddelijk
De Chef Voetbal van De Telegraaf spaarde in zijn nabeschouwing weinig partijen. “Het Fred Grim-effect bestaat niet,” beet Driessen het spits af, doelend op de hoop in Amsterdam dat een frisse impuls de neerwaartse lijn snel zou keren. Wie zich na de zwakke seizoenstart aan die gedachte had vastgeklampt, kwam volgens hem bedrogen uit.
In zijn oordeel keek Driessen verder dan alleen de trainer. De kwetsbaarheid van Ajax in omschakelmomenten was wederom zichtbaar, net als het gebrek aan zekerheid bij spelhervattingen. Het zijn thema’s die het elftal al langer achtervolgen en die tegen AZ opnieuw doorslaggevend bleken.
Steun voor Heitinga wankelt, maar is er nog
Logischerwijs rijst in zulke weken de vraag of de positie van de trainer onder druk staat. Driessen schetste dat de reactie in het stadion van belang is. Omdat de ArenA de nederlaag betrekkelijk gelaten onderging, lijkt Heitinga op de korte termijn niet te hoeven vrezen voor zijn plek op de bank in het aankomende duel met Chelsea. Technisch directeur Alex Kroes heeft eerder uitgesproken de trainer te steunen, maar liet tegelijkertijd doorschemeren dat die steun niet onvoorwaardelijk is. Als de volledige ArenA zich tegen Heitinga zou keren, zou een langer verblijf volgens Kroes niet vanzelfsprekend zijn.
Dat spanningsveld tekent de situatie bij Ajax: het bestuur wil rust en continuïteit, de resultaten vragen om urgentie. De nuance van Driessen is daarbij duidelijk: Heitinga is niet de enige verantwoordelijke, maar hij slaagt er vooralsnog niet in de zwaktes uit het elftal te krijgen.
Tactische keuzes onder vuur
Het hardste oordeel betrof de keuzes vanaf de bank. Heitinga zette in aanloop naar de wedstrijd in op stabiliteit, maar zag zijn ploeg juist haperen wanneer AZ snel kon omschakelen. Ook bij corners oogde Ajax kwetsbaar. Symbolisch was volgens Driessen de wissel bij een 0-2 achterstand: de trainer bracht verdedigende middenvelder James McConnell in voor aanvallende middenvelder Oscar Gloukh. Die keuze leek vooral gericht op schade beperken in plaats van aandringen op de aansluitingstreffer.
Dat signaal viel slecht op de tribunes. De wissel werd met een scherp fluitconcert ontvangen, terwijl het verder opvallend rustig bleef in de ArenA. Het past bij een supportersbasis die moe is van het wisselvallige spel, maar tegelijkertijd beseft dat een totale escalatie de club in deze fase weinig helpt.
Rustige ArenA tot opluchting van de directie
Voor Alex Kroes was de sfeer in het stadion een opluchting. De bestuurder had eerder al geanticipeerd op wat een massaal negatief sentiment zou kunnen betekenen voor de positie van de trainer. Nu de onvrede zich beperkte tot gefluit rondom specifieke momenten, blijft de ruimte bestaan om intern door te bouwen en bij te sturen, zonder meteen een trainerswissel af te dwingen.
Toch is de boodschap duidelijk: zonder snel zichtbare progressie, zeker in defensieve organisatie en spelhervattingen, zal de druk toenemen. Het komende programma – met onder meer het duel tegen Chelsea – vormt in dat licht een belangrijke graadmeter. Niet alleen voor Heitinga, maar voor de koers van Ajax als geheel.
Arbitrage in de schijnwerpers
Naast het sportieve verhaal was er ook een opmerkelijk moment in de slotfase. Wout Weghorst deelde een elleboog uit aan AZ-verdediger Wouter Goes. In dezelfde aanval leek Youri Baas de 1-2 te maken, maar scheidsrechter Jeroen Manschot keurde die treffer af en gaf Weghorst slechts geel. Volgens Driessen mocht Ajax blij zijn dat de spits niet met rood van het veld moest; hij noemde de beslissing van Manschot onbegrijpelijk en vond dat de actie rood had moeten opleveren.
Het voorval wakkert opnieuw discussie aan over de interpretatie van elleboogduwen en de rol van de arbitrage. In de regel geldt dat een armbeweging richting het hoofd of de nekstreek van een tegenstander zwaar wordt bestraft als daar sprake is van gevaarlijk spel of buitensporige inzet. De keuze voor geel in plaats van rood leidde tot verbazing op de tribunes en in de media. Driessen ging zelfs zo ver te suggereren dat een ‘tijdje Keuken Kampioen Divisie’ als sanctie voor de arbiter gepast zou zijn, of op zijn minst een periode langs de lijn. Het is een scherpe kwalificatie die de frustratie over consistente arbitrage weerspiegelt, zeker bij spelsituaties die de uitkomst van wedstrijden direct beïnvloeden.
Breder plaatje: kwetsbaar in de omschakeling
De kern van de sportieve problematiek blijft echter dezelfde. Ajax krijgt te vaak treffers tegen uit snelle tegenstoten en verliest duels en tweede ballen bij dode spelmomenten. Dat is deels een organisatorisch vraagstuk – afstanden tussen linies, afstemming in restverdediging, onderlinge communicatie – en deels een mentale kwestie: scherpte, timing en overtuiging in de duels.
Heitinga zal snel concrete antwoorden moeten vinden. Dat begint met duidelijkheid in rolverdeling op het middenveld, waar de balans tussen creativiteit en controle geregeld zoek is. Daarnaast vraagt het verdedigen van standaardsituaties om herhaalbare patronen en discipline. Tegen AZ ontbraken die puzzelstukjes. De wissel die stabiliteit moest brengen, werd vervolgens ervaren als een capitulatie in plaats van een plan om via controle alsnog aan te zetten.
Wat dit betekent richting de komende weken
De nederlaag tegen AZ is meer dan een incident; het past in een reeks zorgwekkende patronen die Ajax al sinds de seizoenstart parten spelen. De clubleiding houdt de rug recht en blijft de trainer steunen, zolang het draagvlak onder de achterban niet wegvalt. Tegelijkertijd tikt de klok. In drukke weken, met zware tegenstanders en weinig hersteltijd, is de marge voor fouten klein.
Voor Heitinga en zijn staf is de opdracht dubbel. Enerzijds moeten de defensieve kwetsbaarheden met spoed worden aangepakt. Anderzijds vraagt de omgeving – supporters, media en bestuur – om signalen van lef en ambitie, ook bij een achterstand. De wissel tegen AZ staat symbool voor die spanning. Kiest Ajax voor beheersing om de schade te beperken, of voor risico om een wedstrijd alsnog open te breken? Het antwoord op die vraag zal de perceptie in de ArenA en daarbuiten sterk kleuren.
Conclusie en vooruitblik
Ajax verloor niet alleen drie punten, maar ook krediet. De analyse van Valentijn Driessen was hard en richtte zich op meerdere fronten: de kwetsbaarheid in de organisatie, de keuzes vanaf de bank en een omstreden arbitrale ingreep. De rust in de ArenA biedt de clubleiding kortstondige lucht, maar uitstel is geen afstel als resultaten uitblijven. Met een ontmoeting tegen Chelsea in aantocht staat er meteen een nieuwe test op het programma. Het wordt een duel waarin Ajax niet alleen moet laten zien dat het kan reageren, maar vooral dat het geleerd heeft. Zonder die stap vooruit dreigt een lange herfst in Amsterdam.
