De discussie barst in alle hevigheid los: moet Ajax, net als Bayer Leverkusen, al vroeg in het seizoen ingrijpen op de bank? In De Telegraaf pleit Valentijn Driessen voor een harde, maar heldere keuze. Volgens hem kan korte pijn de club later grote ellende besparen. Zijn suggestie is scherp: zet John Heitinga aan de kant en haal Erik ten Hag terug naar Amsterdam.
Context: Leverkusen zet Ten Hag razendsnel op straat
De katalysator van het debat is de bliksemsnelle trainerswissel in Leverkusen. Erik ten Hag, die daar de populaire Xabi Alonso opvolgde, moest na slechts twee competitieduels alweer vertrekken. Een nederlaag tegen Hoffenheim en een gelijkspel bij Werder Bremen waren voldoende voor het bestuur van Die Werkself om in te grijpen. Een unicum in de Bundesliga, zo vroeg in het seizoen, en een krachtig signaal: beter kort ingrijpen dan lang aanmodderen.
Het is een zwarte bladzijde voor Ten Hag, erkent Driessen, maar hij verwacht niet dat de smet lang blijft kleven. Ten Hag staat bekend als een toptrainer met een indrukwekkend trackrecord bij Ajax en hij zal financieel ruimschoots worden gecompenseerd. Het idee dat hij direct bij Ajax zou moeten aankloppen om zijn boodschappen te kunnen betalen, schuift Driessen terzijde.
Ajax onder Heitinga: ongeslagen, maar onrustig
Ajax bevindt zich in een ander, maar niet minder prangend scenario. De ploeg is na vier speelronden weliswaar ongeslagen, maar de gelijke spelen bij Go Ahead Eagles (2-2) en FC Volendam (1-1) doen de wenkbrauwen fronsen. Niet alleen de resultaten, ook het spelbeeld en de optredens van Heitinga in de media krijgen kritiek. De verwachtingen waren hoger, mede omdat Ajax deze zomer bewust voor continuïteit en herkenbaarheid koos.
Heitinga, clubman en eerder al kortstondig interim-trainer, kreeg de leiding nadat Francesco Farioli na het mislopen van de landstitel zijn vertrek aankondigde. De keuze voor Heitinga moest rust brengen en de Ajax-visie waarborgen. Maar vier competitieduels later klinkt de vraag luider of die koers wel de juiste is en of er voldoende vooruitgang te zien is in veldbezetting, pressing en spelintensiteit.
Driessens redenering: korte pijn voor lange winst
In zijn analyse stelt Driessen dat Leverkusen een duidelijke keuze heeft gemaakt: kort en pijnlijk ingrijpen om langdurige onzekerheid te voorkomen. Of die gok rendeert, zal moeten blijken, maar de boodschap is scherp. Volgens Driessen zou het voor Ajax niet vreemd zijn om dezelfde logica te volgen. Als een trainer van Ten Hags kaliber plots beschikbaar komt, moet je als club minstens de afweging maken. Zeker als de huidige ontwikkeling te wensen overlaat.
De kern van zijn argument: Ajax kan zich geen verloren seizoen veroorloven. De club heeft sportieve en financiële doelstellingen die leunen op Champions League-kwalificatie, transferwaardeontwikkeling van talenten en een herkenbare speelstijl. Als het vertrouwen in de huidige staf snel afkalft, kan een vroege ingreep meer opleveren dan een maandenlang traject van pappen en nathouden.
De aantrekkingskracht van Ten Hag
Dat Ten Hag überhaupt ter sprake komt, is niet verrassend. De trainer bouwde tussen 2018 en 2022 aan een elftal dat nationaal domineerde en internationaal indruk maakte, met onder meer een memorabele Champions League-campagne en meerdere landstitels en bekerwinsten. Vorige zomer klonk zijn naam al nadrukkelijk rond de Johan Cruijff ArenA, nadat hij bij Manchester United in zijn derde seizoen de kerst niet haalde. Ten Hag koos toen voor het buitenlandse avontuur in Leverkusen. Met zijn vertrek daar is hij opnieuw beschikbaar.
Voor Ajax is dat een zeldzame kans: een trainer die de clubcultuur kent, de jeugdopleiding durft te gebruiken en eerder heeft bewezen dat hij een herkenbare Ajax-stijl kan koppelen aan resultaten. Driessen wijst erop dat Ajax eerder Peter Bosz liet gaan en zich later in bochten wrong om opnieuw een duidelijke voetbalvisie op de rit te krijgen. Een kans op een bewezen architect sla je niet lichtvaardig over.
Eerlijk naar Heitinga?
De andere kant van de medaille is de positie van Heitinga. Hij is pas net begonnen, staat ongeslagen, en is in de kern aangesteld om juist stabiliteit te brengen. Hem zo vroeg in het seizoen passeren kan hard en oneerlijk voelen. Toch stelt Driessen dat Heitinga als hoofdtrainer (nog) niet onomstotelijk heeft laten zien de juiste man op de juiste plaats te zijn. Vooralsnog oogt het pad met hem eerder als een doodlopende weg dan als een snelweg naar verbetering.
Dit raakt aan de vraag hoe Ajax zichzelf ziet: als een ontwikkelclub voor trainers of als topclub die primair op resultaten en herkenbaarheid stuurt. In het eerste scenario krijgt Heitinga tijd en bescherming om processen te laten rijpen. In het tweede scenario weegt het risico op sportief en financieel afglijden zwaarder, en kan de club tot een pijnlijke, maar rationele conclusie komen.
Risico’s, timing en scenario’s
Een vroege trainerswissel is nooit zonder risico. Ingrijpen kan kortstondig turbulentie geven in de kleedkamer en vraagt direct om duidelijk beleid vanuit de directie en de technische leiding. Ook de timing is cruciaal. Clubs kiezen vaak voor een interlandbreak om een nieuwe staf in te werken en patronen te slijpen op het trainingsveld. Wachten tot de winter kan stabiliteit bieden, maar kost ook kostbare punten als het huidige traject niet overtuigt.
Financieel speelt mee dat zowel het afkopen van contracten als het binnenhalen van een toptrainer impact heeft op de begroting. Daar staat tegenover dat gemiste Europese inkomsten of waardevermindering van spelers nog kostbaarder kan uitpakken. Sportief gezien draait het om meer dan resultaten alleen: Ajax wil domineren met de bal, hoog druk zetten en talenten laten groeien. Een trainer die die principes direct kan implementeren, levert vaak sneller rendement.
De supportersdimensie is eveneens relevant. Een terugkeer van Ten Hag zal bij een deel van de achterban enthousiasme oproepen vanwege de successen uit het recente verleden. Tegelijk kan een snelle breuk met Heitinga weerstand ontmoeten, juist omdat hij een clubicoon is. Heldere communicatie over de waarom-vraag en de langetermijnvisie is dan onmisbaar.
Conclusie en vooruitblik
Ajax staat voor een keuze tussen geduld en daadkracht. De casus-Leverkusen laat zien dat topclubs niet schromen om vroeg in het seizoen door te pakken als het vertrouwen ontbreekt. Driessen vindt dat Ajax serieus moet overwegen om dat voorbeeld te volgen en Ten Hag terug te halen, nu die onverwacht beschikbaar is. Zijn redenering is helder: korte pijn kan de club behoeden voor een maandenlange sportieve en bestuurlijke worsteling.
Of het zover komt, hangt af van de inschatting van de clubleiding over de ontwikkeling onder Heitinga in de komende weken. Laat het spel snel verbetering zien en worden er driepunters aaneengeregen, dan keert de rust vanzelf terug. Blijft de twijfel, dan is een vroege, duidelijke keuze onvermijdelijk. Hoe dan ook dringt de tijd: in de top is wachten vaak duurder dan ingrijpen.
