De Champions League staat voor de deur en Ajax moet tempo maken. Onder trainer John Heitinga is het zoekwerk nog niet gedaan en dat kan gevolgen hebben voor verschillende spelers. In aanloop naar het Europese geweld klinken daarom steeds luidere oproepen om een vaste kern te kiezen en het plan te verscherpen. In het praatprogramma Voetbalpraat zetten analisten hun zorgen en verwachtingen uiteen: minder wisselingen, meer houvast en duidelijke keuzes in de voorhoede.
Vaster elftal nodig
Karim El Ahmadi ziet het als eerste prioriteit dat Heitinga met een constanter basiselftal gaat spelen. “Als ik Heitinga was, zou ik eerst met een vaster team gaan spelen. Je ziet nu wel dat er veel wisselingen zijn, vooral op het middenveld,” stelt hij. De oud-international pleit voor een duidelijke as achterin en noemde daarbij specifiek Josip Sutalo en Ko Itakura als gewenste pionnen. Met die stabiliteit in het centrum zou Youri Baas volgens El Ahmadi op linksback kunnen starten. “Dan geef je misschien niet heel veel kansen weg.”
Die wens sluit aan bij de bredere diagnose: Ajax oogt in fases overtuigend, maar zakt te vaak weg. Roteren kan nuttig zijn, maar op dit moment voedt het vooral de onzekerheid in de onderlinge afstemming. Een vaste ruggengraat moet rust brengen en een fundament leggen voor de zware Europese duels die voor de deur staan.
Kwetsbaarheid bij drukzetten
Volgens El Ahmadi oogt Ajax in sommige wedstrijdfases als “los zand”. De pressing, een speerpunt onder Heitinga, is intensief maar ook risicovol. “Op de manier zoals ze nu spelen – met dat druk zetten – dan ben ik wel benieuwd hoe dat straks gaat in de Champions League.” Die competitie straft elke positionele misstap genadeloos af; één verkeerde schuif in de druk kan leiden tot grote kansen tegen. Dat maakt compactheid, onderlinge afstanden en restverdediging tot sleutelwoorden voor de korte termijn.
De keuze voor een vaste voorste lijn, die het startsein van de pressing bepaalt, is daarin cruciaal. Komen linies niet gelijktijdig mee, dan ontstaan ruimtes achter de backs of naast de controleur. Het panel benadrukt: pressing is geen knop, het is een collectief ritme – en dat ontstaat alleen met duidelijke rolverdeling en herhaling.
Gloukh als creatieve schakel met Dolberg
Een opvallende naam in de discussie is die van Oscar Gloukh, die indruk maakte bij het nationale elftal van Israël. Zijn spel tussen de linies en het gevoel voor de beslissende pass kunnen Ajax creativiteit geven in de zone waar wedstrijden worden beslist. “Ik zie dat wel zitten als Kasper Dolberg gaat spelen, want dat is ook wel een speler die heel sterk is in combinaties,” aldus El Ahmadi. “Ik verwacht wel dat die twee elkaar goed kunnen vinden.”
Er schuilt echter een structureel probleem achter die belofte: de diepgang. “Als Gloukh daar vrijkomt, wie moet hij dan in de diepte gaan sturen? Ik denk dat dat het grootste probleem is bij Ajax.” Zonder lopende mensen achter de laatste lijn verwordt combinatiespel tot rondspelen vóór de verdediging. Voor Gloukh is het cruciaal dat buitenspelers en middenvelders tijdig wegstarten, zodat zijn passes meteen rendement krijgen. Het vraagt om strak gedefinieerde looplijnen en een duidelijke nummer-negenrol.
Spitsenkwestie: Dolberg versus Weghorst
Die nummer-negenrol is onderwerp van discussie. Danny Koevermans verwacht dat Wout Weghorst op korte termijn zijn basisplaats kan kwijtraken – al is het waarschijnlijk tijdelijk. “Normaal gesproken speelt de aankoop. Vaak haal je een spits omdat jij denkt dat hij beter is dan de spits die je hebt. Ik verwacht dat Dolberg in het begin de voorkeur gaat krijgen.” Tegelijkertijd voorziet Koevermans een snelle terugkeer van Weghorst, vanwege zijn bewezen waarde en onmisbare arbeid zonder bal. “Ik verwacht dat Wout er heel snel gewoon weer in staat omdat het Wout is. Maar normaal gesproken speelt degene die voor veel geld gehaald wordt.”
Sportief draait het om een herkenbaar dilemma: kies je voor de kapstokspits die duels wint en de ploeg hoger op het veld houdt, of voor de combineerder die ruimtes opent en technischer aanspeelbaar is? De oplossing kan per tegenstander verschillen, maar richting de Champions League is vastigheid een deugd. Een duidelijke hiërarchie schept rust en ritme voor de rest van de aanvalslijn.
Driessen ziet structurele breekbaarheid
Analist Leo Driessen kijkt dieper dan namen en posities. “Het is breekbaar,” zegt hij over de huidige koers. “Ik zie de breekbaarheid nog niet eens zozeer in de selectie, maar wel in de manier waarop de trainer het zelf aanvliegt.” Met andere woorden: als het raamwerk wankel is, worden individuele wisselingen lapmiddelen. De trainer moet volgens Driessen vooral helderheid bieden in principes en patronen, zodat spelers weten wat er van hen wordt gevraagd, ook bij tegenslag.
Die kritiek raakt de kern van Heitinga’s opdracht: een herkenbaar plan neerzetten dat spelers houvast geeft, zonder de flexibiliteit te verliezen die moderne topwedstrijden vereisen. Daarin schuilt ook de kunst van doseren: niet elk duel is geschikt voor maximale druk, soms is een fase van controle en langere opbouw verstandiger.
Boodschap aan Heitinga: resultaten boven ontwikkelen
El Ahmadi verwoordt het scherp: “Het is geen Jong Ajax. Je kunt nu moeilijk denken: ik ga ontwikkelen met deze spelers. Ajax moet toch tweede worden.” In de huidige fase is het groeipad ondergeschikt aan resultaat. Een realistische doelstelling in de competitie – en het bereiken van de Champions League-doelen – vereist korte klappen, duidelijke keuzes en mogelijk pijnlijke besluiten voor spelers die nu op minuten rekenen.
Dat kan betekenen dat populaire krachten of talenten tijdelijk buiten de boot vallen, louter om het elftal een stevigere ruggengraat te geven. Vaak zijn dat defensieve keuzes: een extra controleur, een backsituatie met minder opkomende risico’s, of een spits die vooral het eerste drukmoment bewaakt.
Gevolgen en vooruitblik
De boodschap van het panel is eensgezind: Ajax moet in aanloop naar de Champions League snel kiezen. Een vaste as met een betrouwbaar centrum, een duidelijke hiërarchie in de spits en gerichte afspraken over diepgang moeten de stabiliteit terugbrengen. Gloukh kan als creatieve schakel waardevol zijn, mits de ploeg om hem heen de loopacties levert. De pressing blijft een wapen, maar vraagt om timing en compactheid die alleen ontstaan met een vast team.
De komende weken worden beslissend voor de samenstelling van de basis. Dat kan slachtoffers opleveren – mogelijk tijdelijk voor Wout Weghorst als Dolberg de eerste kans krijgt – maar op de langere termijn juist de groep scherper maken. Voor Heitinga ligt er een duidelijke route: beperk het aantal wisselingen, kies een herkenbare structuur en laat de restverdediging leidend zijn bij het drukzetten. Lukt dat, dan kan Ajax met meer vertrouwen Europa in. Zo niet, dan dreigt de breekbaarheid waar Driessen voor waarschuwt al vroeg in het seizoen een thema te worden.
Kortom: Ajax heeft geen tijd te verliezen. De Champions League duldt geen experimenten; alleen ploegen met een duidelijk plan en een vaste ruggengraat overleven. De bal ligt bij Heitinga.
