De nasleep van Ajax – AZ (0-2) draait niet om tactiek of veldspel, maar om één moment: de elleboog van Wout Weghorst richting AZ-verdediger Wouter Goes. Scheidsrechter Jeroen Manschot hield het bij geel en keurde de Amsterdamse aansluitingstreffer af wegens aanvallen op de tegenstander. In de ESPN-studio klonk na afloop vrijwel unisono hetzelfde oordeel: dit had een rode kaart moeten zijn, en de VAR had daarin beslissender moeten optreden.
Wat gebeurde er precies?
Rond het uur leek Ajax terug te komen in de wedstrijd. Youri Baas kopte raak, de Johan Cruijff ArenA ging rechtop, maar de vreugde verstomde snel. In de aanloop naar de treffer duwde Weghorst zich los van Wouter Goes, waarbij hij zijn elleboog vol op de borstkas van de AZ-verdediger zette. Manschot floot, de VAR keek mee, en besloot: doelpunt afkeuren, gele kaart voor Weghorst. Geen rood, geen strafschop de andere kant op; het spel ging na de sanctie door met een vrije trap voor AZ.
Die beslissing bleek het breekpunt in de discussie. Niet omdat het doelpunt terecht werd afgekeurd — daarover bestond breed draagvlak — maar vooral omdat het bij geel bleef. De vraag: was dit louter onsportief gedrag of ging het over de grens naar gewelddadigheid, waar rood onvermijdelijk is?
ESPN-analisten zijn het opvallend eens
Bram van Polen, jarenlang aanvoerder en ervaringsdeskundige in de Eredivisie, had weinig twijfels. Volgens hem was er “geen bal in de buurt” en plaatste Weghorst zijn elleboog “bewust en vol” in de borst van Goes. In zijn ogen is dat directe rode kaart. Hij begreep bovendien niet waarom Manschot eerst zelf naar het scherm moest, in plaats van dat de VAR direct adviseert op rood. De boodschap: als iets zo duidelijk grensoverschrijdend is, hoeft het niet aanvoelen of interpretatie te zijn, maar simpelweg handhaving van de regels.
Ralf Seuntjens sloot daar volledig op aan. Hij vond dat de VAR niet alleen kón, maar móést ingrijpen met een nadrukkelijk rood-advies. De Belgisch-Lommel-spits benadrukte dat elke scheidsrechter in een dergelijke situatie voor rood zou moeten kiezen. De overtuiging: dit valt niet te nuanceren met wedstrijdcontext, loophuizen of duelintensiteit; dit staat op zichzelf.
Ook Rick Kruijs, veldtrainer bij FC Volendam, pleitte voor een daadkrachtiger VAR. In zijn optiek kan de videoscheids op basis van de beelden bepalen dat het doelpunt niet telt én dat het rood is, zonder dat de leidsman in een kolkende ArenA naar het zijscherm hoeft. Een procedurele toevoeging die raakt aan een bredere discussie: hoeveel verantwoordelijkheid mag en moet de VAR nemen in momenten die als ‘duidelijk en zwaar’ worden gezien?
Tot slot maakte Hans Kraaij jr. het simpel: na één terugblik was het voor hem al rood, en extra herhalingen veranderden niets aan die conclusie. Het opvallende aan de hele nabeschouwing: er was geen grijs gebied in de meningen. Iedereen zag hetzelfde en noemde hetzelfde eindpunt: directe rode kaart.
De VAR-procedure onder het vergrootglas
Volgens het protocol grijpt de VAR in bij een “clear and obvious error” in vier categorieën: doelpunten, strafschoppen, directe rode kaarten en persoonsverwisseling. In deze casus zaten twee categorieën in elkaars buurt: de goal van Baas en een mogelijk directe rode kaart voor Weghorst. De VAR corrigeerde het doelpunt, maar adviseerde geen rood. Daarmee blijft de afweging overeind dat Manschot het incident als geelwaardig beoordeelde en de VAR dat niet als “duidelijk fout” beschouwde.
Critici vragen zich af of de lat voor ‘duidelijk fout’ te hoog ligt bij fysieke overtredingen zonder bal in de buurt. Want: een elleboogstoot in een niet-speelbare situatie leunt al snel tegen ‘gewelddadige handeling’ aan, en dus rood. Wie de beelden ziet, ervaart ze als zwart-wit — zo betoogden de analisten — terwijl de praktijk van de VAR vaak grijs blijft. Juist daar wringt het: het voetbal wil helderheid, maar het protocol vraagt voorzichtigheid.
Sportieve en disciplinaire nasleep
Sportief deed de beslissing extra pijn voor Ajax. De treffer die hen terug in de wedstrijd had kunnen brengen, ging terecht van het bord, maar de thuisploeg verloor ook een moment van momentum. AZ bleef koel, controleerde en nam de punten mee: 0-2. Voor de Alkmaarders is het een statementzege in Amsterdam; voor Ajax wederom een avond waarop de marge klein is en details zwaar wegen.
Disciplinair is de vraag wat de aanklager betaald voetbal doet. Als een scheidsrechter een incident ziet en beoordeelt (hier: geel), is nader ingrijpen achteraf in Nederland doorgaans beperkt mogelijk. Alleen in uitzonderlijke gevallen — bijvoorbeeld als iets volledig aan het oog van arbitrage is ontsnapt — kan er alsnog worden vervolgd. Of deze situatie daarvoor in aanmerking komt, is onzeker. Feit is wel dat de publieke en mediale druk na zulke incidenten toeneemt en de roep om eenduidige grensbepaling sterker wordt.
Het bredere plaatje: duidelijkheid aan de grens
Het voorval met Weghorst past in een terugkerend thema in de Eredivisie en daarbuiten: hoe scheid je felheid van gewelddadigheid? Waar eindigt duw- en trekwerk en waar begint een slag of stoot? Spelers ‘werken vrij’ in de zestien, scheidsrechters letten op armgebruik, en de VAR beoordeelt intensiteit, intentie en impact. Toch blijkt de praktijk vaak weerbarstig. De consensus van de analisten na Ajax – AZ illustreert dat het voor veel ervaren voetbalkenners simpel aanvoelt, terwijl de wedstrijdleiding via protocolle lijnen beweegt.
Dat is geen pleidooi voor willekeur, integendeel. Het is een aanzet om binnen de bestaande richtlijnen explicieter te zijn: een elleboog zonder bal in de buurt, met merkbare impact op de tegenstander, is rood. Niet als opinie, maar als praktijkregel. Zo ontstaat de voorspelbaarheid die spelers en fans verlangen en die de VAR, ooit ingevoerd om de grote fouten te reduceren, zou moeten waarmaken.
Reacties op het veld en in de tribunes
Op het veld leverde het moment verhitte discussies op, maar geen massale escalatie. Weghorst werd bestraft, Ajax verloor de treffer en moest opnieuw beginnen. In de tribunes sloeg verwarring om in frustratie: wel het doelpunt weg, maar geen rood voor de overtreding die eraan voorafging. Die dubbele klap droeg bij aan de gelaten sfeer aan Amsterdamse zijde, terwijl AZ volwassen manoeuvreerde naar de zege.
Slot en vooruitblik
Ajax en AZ zullen vooral naar hun eigen wedstrijd kijken, maar dit duel zal nog even nadreunen vanwege de arbitragebeslissing. Dat alle ESPN-stemmen — van Van Polen en Seuntjens tot Kruijs en Kraaij — zo gelijkgestemd waren, is opvallend en vergroot de druk op scheidsrechters en VAR om de lat voor rood in dergelijke situaties consistent en zichtbaar te leggen. De verwachting: dit fragment komt terug in arbitrage-evaluaties en mogelijk in nieuwe instructies richting scheidsrechterskorps en VAR-teams.
Voor nu blijft het bij een duidelijke uitkomst op het bord en een even duidelijke discussie naast het veld. AZ vertrekt met drie punten uit Amsterdam. Ajax houdt naast sportieve teleurstelling ook een principiële vraag over: hoe scherp mag je grenzen opzoeken, en wie bewaakt ze wanneer de wedstrijd erom vraagt?
