Met de verkiezingen in aantocht verscherpt de concurrentie op rechts zichtbaar. Een motie van de PVV om islamitisch onderwijs in Nederland te verbieden, en de afwijzing daarvan in de Tweede Kamer, vormde de laatste aanleiding voor een scherpe uithaal van Geert Wilders richting BBB. De PVV-leider prees op X (voorheen Twitter) de recente ferme taal van BBB over islamitische invloed, maar hekelde tegelijk dat de partij niet meebewoog toen er gestemd moest worden.
De inzet: vrijheid van onderwijs versus harde grenzen
De PVV diende een motie in die pleitte voor een verbod op islamitisch onderwijs. De Tweede Kamer verwierp die motie breed; alleen de PVV stemde voor. Ook andere oppositiepartijen ter rechterzijde, waaronder FVD, JA21 en SGP, stemden tegen, net als BBB. Achtergrond bij die tegenstemmen is de grondwettelijk verankerde vrijheid van onderwijs, die gelijke behandeling van levensbeschouwelijke scholen vereist. Een verbod op islamitische scholen zou juridisch en politiek vrijwel zeker gevolgen hebben voor andere bijzondere scholen, waaronder christelijke.
Dat spanningsveld — tussen principiële vrijheid van onderwijs en de roep om paal en perk te stellen aan islamitische invloed — werd zo scherp zichtbaar. Waar de PVV maximaal inzet op beperking, houden andere rechtse partijen meer rekening met juridische kaders en bestuurlijke uitvoerbaarheid.
Wilders zet BBB onder druk
Na de stemming reageerde Geert Wilders met een venijnige sneer richting BBB. In een bericht op X gaf hij de partij een half compliment voor haar recente retoriek over de islam, om vervolgens te benadrukken dat woorden anders zijn dan daden. De kern van zijn boodschap: het is niet genoeg om stevig te klinken in interviews of campagnes, als je bij cruciale stemmingen een andere keuze maakt.
“Heel mooi al die steun ineens van BBB voor de PVV-standpunten over de islam. Hulde! Alleen jammer dat ze niet durven als het erop aankomt.”
Met die formulering probeert Wilders het onderscheid te markeren tussen politieke profilering en stemgedrag, een bekende inzet in campagnes waarin ‘authenticiteit’ en ‘consequent zijn’ vaak centraal staan.
BBB klinkt harder, maar stemt terughoudend
Opvallend is dat BBB de afgelopen weken nadrukkelijker stelling nam over uitingen van islam in de publieke ruimte. Zo klonk er binnen de partij steun voor strengere regels rondom gezichtsbedekkende kleding en werd er een voorstel gepresenteerd om bidden op straat in te perken. Dat sluit aan bij sentimenten die onder een deel van de rechtse kiezers leven en past in een bredere discussie over normering in de openbare ruimte.
- Mona Keijzer pleitte voor een verbod op gezichtsbedekkende kleding.
- BBB presenteerde een voorstel om openbare gebedsmomenten, zoals bidden op straat, te reguleren.
Toch bleek in de Kamer dat BBB, net als andere partijen, een streep trok bij een generiek verbod op islamitisch onderwijs. De afweging: stevig normeren in de publieke ruimte versus het bewaken van grondrechten en juridische houdbaarheid. Voor Wilders is dat verschil illustratief: volgens hem neemt BBB wel taal van de PVV over, maar mist het de bereidheid om tot het uiterste te gaan in wet- en regelgeving.
Strategische keuzes richting verkiezingsdag
De contouren van de rechtse strijd worden hiermee zichtbaar. PVV en BBB vissen op thema’s als islam, migratie en identiteit in vergelijkbare electorale vijvers. BBB probeert ruimte te claimen door op bepaalde punten scherper te klinken dan voorheen, zonder de brug met het politieke midden en bestuurlijke partners te verbranden. Die balans is delicaat: te hard gaan kan coalitiewensen ondermijnen, te voorzichtig zijn kan kiezers richting PVV duwen.
Voor de PVV ligt de situatie anders. Wilders is al jarenlang gewend aan een beperkte coalitieruimte en zet daarom vol in op profilering en scherpe tegenstelling. Hij kan zich harde standpunten veroorloven met minder rekening met compromissen. In de concurrentiestrijd op rechts ziet de PVV bovendien een kans om kiezers te binden die wel de toon van BBB waarderen, maar maximale duidelijkheid en consequent stemgedrag verwachten.
De juridische en politieke context
De vrijheid van onderwijs (artikel 23 van de Grondwet) vormt een stevige juridische randvoorwaarde. Pogingen om één specifieke levensbeschouwelijke stroming uit te zonderen, stuiten vrijwel zeker op grondrechten en het gelijkheidsbeginsel. In eerdere debatten over bijzondere scholen, inspectietoezicht en burgerschapsopdrachten werd telkens gezocht naar aanscherping binnen het bestaande kader, niet naar eenzijdige verboden. De Kamermeerderheid lijkt die lijn vast te houden.
Tegelijk is er maatschappelijk discussie over de vraag hoe ver religieuze instellingen en uitingen mogen reiken in de publieke ruimte. Regels rondom gezichtsbedekkende kleding, gebedsoproepen, openbare orde en integratiebeleid worden geregeld herijkt. Partijen proberen daarin positie te kiezen die zowel juridisch standhoudt als electoraal aanspreekt.
Wat dit zegt over de rechtse concurrentie
De botsing tussen Wilders en BBB-leider Caroline van der Plas draait niet alleen om één motie, maar om het bredere narratief: wie vertegenwoordigt de ‘gewone Nederlander’ die zich zorgen maakt over maatschappelijke veranderingen die vaak — door tegenstanders — onder de noemer ‘islamisering’ worden geplaatst? Waar BBB inzet op ‘doenbaar’ en bestuurbaar beleid, zet PVV in op maximale helderheid en confrontatie. Dat geeft kiezers een duidelijke keuze, maar verhoogt ook de spanning tussen partijen die elk op hun manier de rechterflank willen bedienen.
Voor BBB is de uitdaging tweeledig. Enerzijds wil de partij laten zien dat zij normerend wil optreden op thema’s die kiezers raken in het dagelijks leven. Anderzijds moet ze constitutionele grenzen respecteren en bestuurlijke betrouwbaarheid uitstralen om coalitiekansen niet te schaden. Voor de PVV is de lijn eenvoudiger: de partij benadrukt consequentie en principiële duidelijkheid, en gebruikt elke stemmingsuitslag om dat verschil in de etalage te zetten.
Reacties en mogelijke gevolgen
Dat de motie geen meerderheid haalde, past in de traditie waarin Kamermeerderheden terughoudend zijn met ingrepen die grondrechten selectief raken. De politieke nasleep zal vooral merkbaar zijn in campagne- en debatmomenten, waar PVV en BBB zich scherper tegenover elkaar zullen plaatsen. Andere rechtse partijen, zoals JA21, FVD en SGP, manoeuvreren mee in dat krachtenveld en wegen eveneens grondrechten, uitvoerbaarheid en eigen electoraal profiel af.
Voor kiezers aan de rechterkant van het spectrum wordt het aanbod daarmee gelaagder. Er is keuze tussen de confronterende duidelijkheid van de PVV en de meer pragmatisch-bestuurlijke insteek van BBB, met daar tussenin partijen die per onderwerp uiteenlopend kiezen.
Vooruitblik
De komende weken zal de tegenstelling zich vermoedelijk vaker laten zien. Elke motie, elk debat en elk incident over religieuze symboliek of onderwijs kan uitgroeien tot test voor politieke consequentie. PVV zal blijven benadrukken dat zij de ‘oorspronkelijke’ harde lijn vertegenwoordigt; BBB zal trachten te laten zien dat stevigheid en bestuurbaarheid samen kunnen gaan. Daarmee is de strijd op rechts niet alleen een confrontatie met linkse partijen, maar net zo goed een onderlinge competitie om geloofwaardigheid en leiderschap.
Kernachtig samen te vatten: Wilders zet de toon met scherpe contrasten, BBB zoekt de bandbreedte tussen stevig en haalbaar. De kiezer beslist straks welke mix van principes, pragmatisme en profilering het meest overtuigt.
